شناخت نژاد هاي گاو (نژاد برهمن ، نژاد براون سوییس و نژاد شاروله)

در این مطلب با معرفی نژادهای گاو که با تاریخچه، خصوصیات ظاهري و خصوصیات تولید مثلی نژاد برهمن ، نژاد براون سوییس و نژاد شاروله در وب سایت جامع روستیران آشنا می شوید.

– نژاد برهمن

دامداران تگزاسی به گله هاي گوشتی کوهان دار خود نام برهمن آمریکایی داده اند. (اصطلاح برهمن براي گله هاي زبوي سرگردان در هند به کار برده می شود). نژاد برهمن در اصل از هستهي ژنتیکی تقریبا ۲۶۶ گاو نر و ۲۲ گاو مادهي وارد شده از هندوستان به آمریکا، به وجود آمده است. این گاو از گونه بوس ایندیکوس یا زبو بوده و از نژاد هاي نلور، کَنکرج،دکریشناولی و گر به وجود آمده است.

انجمن پرورش دهندگان نژاد برهمن در سال ۱۹۲۴ به منظور بنیان نهادن اولین نژاد گوشتی آمریکایی تاسیس شد و برهمن آمریکایی در سراسر ایالات متحده شروع به گسترش کرد. به تدریج این گاو در ۶۰ کشور جهان گسترش یافت که می توان به نواحی گرمسیري و نیمه گرمسیري مانند استرالیا، آمریکاي مرکزي و جنوبی، کارائیب، جزایر اقیانوس آرام و فیلیپین اشاره کرد. تا اواخر سال ۱۹۸۰ تقریبا یًک میلیون رأس نژاد برهمن ثبت شده بود.

این نژاد در ایجاد تعدادي از نژاد هاي جدید نقش مهمی داشته است، نژاد هاي جدید علاوه بر داشتن کیفیت شیر و گوشت بهترین نژاد هاي اروپایی، قابلیت سازگاري محیطیِ نژاد زبو را نیز داشتند. بهترین نژاد به وجود آمده از آن ها، نژاد زبو- تارین است که از نژاد هاي برهمن، برانگوس، سانتا گرترودیس در آمریکا و دراوت مستر در استرالیا به وجود آمده است.

خصوصیات

گونه هاي زیادي از گاو نژاد برهمن به صورت ترکیب هاي مختلف وجود دارند، ولی به طور کلی این گاو داراي بدنی بلند و کشیده، پا هاي قوي و کوتاه با عضلات درشت و مناسب براي چرا در مناطق داراي علوفه است. بدن گاو گرد و عمیق بوده و به طور کلی با هوش، پر انرژي و کنجکاو است و به خوبی به محبت و نوازش انسان ها پاسخ می دهد. گاو هاي ماده برهمن، مادران خوبی هستند و راندمان تولید شیر آن ها از نژاد هرفورد بیشتر بوده و مقدار چربی شیر آن ها به ۵ درصد هم می رسد. این گاو پستان هایی مناسب دارد و تنها تمایل به جفت گیري در شب و عدم حضور انسان ها دارد. گوسالهي این نژاد در هنگام تولد ۲۷ تا ۳۰ کیلوگرم وزن دارد و با رشد سریع، در هنگام شیرگیري به وزن مطلوبی می رسد.

برخلاف نژاد هاي بریتانیایی که حیواناتی آرام هستند، برخورد نامناسب و نادرست با گاو نژاد برهمن و اکثر زبو ها، عکس العمل هاي شدید و خشمناکی را در آن ها ایجاد می کند.

– نژاد براون سوییس

تاریخچه و پراکنش

نژاد براون سوییس قدیمی ترین نژاد شیري جهان و از زیر گونه‌ي وحشی بوس تاروس تیپیکوس لانگی فرونس است. امروزه در کشور سوئیس استخوان هایی پیدا شده که تاریخ آن به ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد بر می گردد. نتایج تحقیق بر روي استخوان ها، شباهت زیاد آن ها با استخوان هاي گاو براون سوئیس امروزي را نشان می دهد.

پرورش این گاو از ۶۰۰ سال قبل در کشور سوئیس آغاز شد. در سال ۱۸۶۸ نخستین گله‌ي گاو سوئیسی شامل یک گاو نر و هفت گوساله ي ماده به آمریکا صادر شد. این گاو تا سال ۱۸۸۰ به طور مداوم به آمریکاي شمالی صادر شد که به دلیل تقاضاي زیاد براي این نژاد و در اثر مهاجرت هاي قرن نوزدهم انجام می گرفت.

خصوصیات ظاهري

رنگ بدن گاو نژاد براون سوییس از قهوه اي روشن تا تیره تغییر می کند. وجود لکه هاي سفید در بالاي شکم و وسط منگولهي دم براي پرورش دهندگان اصیل مطلوب نیست. مو هاي اطراف پوزه، درون گوش و پایین ساق اندام هاي حرکتی معمولاً کم رنگ تر و گوش ها نیز کاملا بزرگ و پر مو هستند. شاخ ها کج و بیشتر به رنگ سفید و انتهاي آن ها سیاه و داراي اندازه‌ي کوچک تا متوسط است. این گاو داراي سرِ عریض و صورتی پهن، عضله بندي خوب، اسکلت بندي حجیم و اندام هاي حرکتی قوي و محکمی می باشد. همچنین نژادي رام ولی کمی لجباز است.

گاو نژاد براون سوییس در ظاهر شباهت زیادي به گاو جرسی دارد و مهم ترین شباهت آن ها سایه هاي تیره تر زیر بدن و حلقه هاي بی رنگ دور پوزه است. شاخ هاي این نژاد بلند تر از شاخ هاي نژاد جرسی و رنگ گوش آن تیره تر از نژاد جرسی است. به عبارت دیگر، رنگ گوش آن خاکستري تیره یا قهوه اي تیره است. در بین گاو هاي اصیل شیري، این نژاد از نظر وزن پس از نژاد هلشتاین در مقام دوم قرار دارد.

خصوصیات تولیدي

میانگین تولید شیر گاو ماده این نژاد در یک دوره شیردهی ۱۰ برابر وزن بدن آن یعنی ۶۰۰۰ تا ۷۰۰۰ لیتر با ۴ درصد چربی و ۳.۷درصد پروتئین است. از آن جایی که این نژاد در ابتدا براي تولید پنیر اصلاح می شد، لذا تاکید بیشتر بر تولید شیر زیاد با درصد چربی کم بود.

میانگین چربی شیر طی ۶۰ تا ۷۰ سال گذشته ثابت و بین ۳.۸ تا ۳.۹ درصد باقی مانده است. در پروار بندي، افزایش وزن روزانه گاو نر این نژاد بین ۱۱۰۰ تا ۱۲۰۰ گرم است. بازده لاشه بالا و در حدود ۶۲ درصد است. این نژاد به سبب اندازهي نسبتاً بزرگ، وزن زیاد گوساله و چربی سفید بدن، براي پروار بندي و گوشت سفید گوساله همانند هلشتاین مقبولیتدارد.

خصوصیات تولید مثلی

این گاو دیر بالغ می شود و نسبت به دیگر نژاد هاي شیري، دیر تر به اوج تولید می رسد ولی عمري طولانی دارد. همچنین گاو ماده اولین گوساله‌ي خود را در سنین پایین به دنیا می آورد.

– نژاد شاروله

تاریخچه و پراکنش

در اواسط قرن هجدهم تعدادي گاو اصیل شاروله توسط ۹ گروه مشترك از دامداران فرانسوي در یک مزرعه کوچک با شرایط آب و هوایی مطلوبی پرورش یافتند. این گاو می توانست به عنوان حیوانی کاري مورد استفاده قرار گیرد ولی بیشتر به خاطر گوشت نگه داري می شد، در حالی که بیشتر گاو هاي فرانسوي کاري بودند.

انجمن نژادي گاو شاروله در سال ۱۸۶۴ و دفتر انساب آن در سال ۱۸۸۷ تاسیس شد. در سال ۱۸۸۰ نژاد شاروله به عنوان یکی از نژاد هاي مهم فرانسه شناسایی شد. گاو نر این نژاد، گاو کاريِ خوب و حیوان کشتاريِ مناسبی بود. از آنجا که گاو ماده ي نژاد شاروله تولید کننده‌ي خوبی براي شیر نبود، دامداران بیشتر بر روي گوشت آن تاکید می کردند.

خصوصیات ظاهري

رنگ بدن گاو نژاد شاروله خالصو اصیل، سفید و گندم گون و داراي چربی بسیار سفیدي است. شاخ هاي این گاو گرد و به تدریج باریک شده و به طرف بیرون و رو به جلو رشد کرده اند. این شاخ ها سفید رنگ و کاملاً بلند هستند و در قسمت نوك، به طرف بالا خمیده می شوند.

خصوصیات تولیدي

در سال ۱۹۸۰ در مرکز رکورد برداري شیر فرانسه مشخص شد که تولید شیر گاو این نژاد به اندازه اي است که می تواند ۱ تا ۲ راس گوساله را به صورت گاو دایه تغذیه نماید. میانگین تولید شیر گاو این نژاد در یک دوره شیردهی ۲۵۸ روزه، ۳۹۲۳ لیتر با ۳.۹۳ درصد چربی و ۳.۱۹ درصد پروتئین بوده است. میزان ماربلینگ لاشه‌ي این گاو زیاد است. این نژاد را می توان جزء پرگوشت ترین و کم چربی ترین گاو هاي جهان دانست.

پس از گذشت شش ماه چراي مرتعی و پرورش مقدماتی با گاو دایه، گوساله هاي گاو گوشتی در سن ۱۰ تا ۱۵ ماهگی وزنی بین ۳۵۰ تا ۵۵۰ کیلوگرم (با راندمان لاشهي ۶۰ درصد) پیدا می کنند. همچنین گاو هاي نر گوشتی در سن ۱۶ تا ۱۸ ماهگی به وزنی در حدود ۵۵۰ تا ۶۵۰ کیلوگرم (با راندمان لاشه‌ي ۶۵ درصد) می رسند.

خصوصیات تولید مثلی

تلیسه این نژاد براي اولین بار در سن ۲۵ ماهگی آبستن می شود. با در نظر گرفتن بلوغ دیر رس این گاو، می توان در سن ۱۵ تا ۱۸ ماهگی نیز آبستن نمود. البته این کار درصد سخت زایی را بالا می برد. علیرغم آمیزش این گاو با گاو بریتانیایی نژاد شورت هورن، براي ایجاد بلوغ زود رس، هنوز این گاو به عنوان نژادي با بلوغ دیر رس باقی مانده است.دو قلو زایی در این نژاد، ۳.۲ درصد برآورد شده است.

میانگین وزن گوساله نر در هنگام تولد ۴۵.۵ کیلوگرم و در گوساله ماده ۴۱.۸ کیلوگرم است. گوساله این نژاد بزرگ تر از گوساله نژاد لیموزین است. هیبرید این نژاد معمولاً بزرگ تر از هیبرید هاي نژاد لیموزین یا نژاد سیمنتال می باشد. با این وجود، دامپروران قدم هایی براي کاهش مشکل سخت زایی و نیز بزرگ تر و بلند تر نمودن این نژاد برداشته اند.

بيشتر بخوانيد:

شناخت نژاد هاي گاو (نژاد بلتد گالووي و نژاد بلوند د آگوئیتین)

شناخت نژاد هاي گاو (نژاد ایرشایر و نژاد بلژین بلو اند وایت)

شناخت نژاد هاي گاو (نژاد آبردین آنگوس و نژاد افریکاندر)

منبع:

اطلس نژادهاي دام (گاو، گوسفند، بز و اسب) ايران و جهان – مولفين: دکتر علی نصیریان، مهندس سید محمد مهدی حاجی سید جوادی، مهندس سید محمد علی حاجی سید جوادی، مهندس مجید عباسی و دکتر محمد اقبالی