آشفتگی در بازار توت فرنگی مازندران از تولید تا مصرف

گزارش میدانی خبرنگار ایرنا از منطقه بهنمیر بابلسر که مرکز تولید توت فرنگی مازندران است نشان می دهد که در زمان حاضر با این که بیش از یک ماه از آغاز برداشت این محصول در استان می گذرد ، اما هوا طی دستکم نیمی از این فرصت استثنایی برداشت ابری و بارندگی بود و به همین دلیل کشاورزان این روزها چشم به آسمان دوخته اند تا با خارج شدن آفتاب از پشت ابرها وارد مزارع یاقوت قرمز شوند. توت فرنگی میوه ای است که هر چه بیشتر نور آفتاب دریافت کند ، رنگش قرمزتر ، مزه اش شیرین تر ، کیفیتش فزوتر و خوش طعم تر می شود.

معمولا از یک بوته توت فرنگی می توان تا سه بار در دوره زمانی دو ماهه یعنی قبل از شروع تابستان محصول برداشت کرد. آفتابی نبودن هوا سبب می شود تا کشاورزان نتوانند بیشتر از یک یا دو بار میوه برداشت کنند. از طرفی دیگر هم برداشت لاجرم در هوای ابری به عرضه محصول کم کیفیت به بازار می انجامد که  هم به زیان کشاورزان است و مصرف کننده متضرر و بی اعتماد می شود .

کارشناسان باغبانی درجه حرارت مطلوب هوا در شبانه روز برای گیاه توت فرنگی را ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتی گراد با رطوبت نسبی بالای ۴۰ درصد می دانند، وضعیتی که در صورت  کشت نهال در خاک شنی یا رسی شنی با زهکش مناسب سبب می شود تا کیفیت و کمیت تولید یکجا افزایش یابد.

هوای مازندران طی دو هفته اخیر عمدتا ابری و بارانی بود و طبق پیش بینی هواشناسی این شرایط جوی دستکم تا پایان هفته جاری هم ادامه خواهد داشت.

بررسی ها از بازار عرضه توت فرنگی مانند بازار نرگسیه ساری نشان می دهد که اگر چه توت فرنگی از بیستم فروردین ماه امسال در قالب نوبرانه با قیمت ۶۵ هزار تومان در هر کیلو گرم وارد بازار مصرف استان شده بود ، اما به دلیل تاخیر و کند شدن فرایند برداشت ناشی از شرایط نامناسب آب  و هوایی ، قیمت این محصول بر خلاف شرایط نرمال آب و هوایی همچنان بالا باقی مانده و از دسترس بسیاری از مصرف کنندگان خارج است. هم اکنون با این که بیشتر از یک ماه از زمان برداشت می گذرد ،  قیمت توت فرنگی مخصوص  پخت مربا ۳۵ تا ۴۵ هزار تومان است و نوع تازه مناسب برای تازه خوری نیز قیمتی تا دو برابر این میزان دارد.

بالا بودن قیمت توت فرنگی مخصوص پخت مربا از آن جهت اهمیت دارد که بسیاری از خانواده های دارای درآمد متوسط  به پایین قدرت خرید نوع تازه خوری آن را ندارند ولی مصرف کننده اصلی نوع مرباپزی برای تامین مربای ارزان قیمت خانوار هستند.

مرباپزی و شیره یا شربت گیری از توت فرنگی یکی از فعالیت های زنان مازندران در میانه فصل این محصول است ، فعالیتی که می تواند هم برای تولید کننده و هم مصرف کنندگان مناسب باشد. به عبارتی همواره بخشی از توت فرنگی تولیدی در مازندران بویژه میوه هایی که ریز هستند به پخت مربا و گرفتن شیره و شربت اختصاص می یابند. در همین حال مربا و شربت توت فرنگی از جمله سوغاتی های مازندران به شمار می رود ، محصولاتی که علاوه بر نوع کارخانه ای ، بخش زیادی از آن دست پخت کدبانوهای مازندرانی است که هم به مصرف خانگی می رسد و هم به عنوان سوغاتی به مسافران و گردشگران فروخته می شود.

از طرفی کمبود شکر و قیمت بالای آن برای مربا پزی نیز مزید بر علت وضعیت بازار توت فرنگی در مازندران شده است.گذشته از بالا بودن قیمت شکر ،سهمیه بندی و محدود کردن عرضه آن به فروشگاه های بزرگ نیز بخش زیادی از بانوان مازندرانی را برای مربا پزی دچار تردید و مشکل کرده است.

گسترش سایه بی اعتمادی 

گذشته از شرایط آب و هوایی و کمبود شکر ، یکی از مهم ترین آشفتگی های موجود در بازار توت فرنگی مازندران سوء استفاده بسیاری از فروشندگان از عنوان « ارگانیک » برای فروش این محصول است. سوء استفاده از این عنوان از  چند سال پیش شروع شد و اکنون تا جایی گسترش یافته است که تقریبا تمامی عرضه کنندگان توت فرنگی در شهر و روستا و حاشیه خیابان ها از این عنوان استفاده می کنند .

اساسا توت فرنگی که حدود ۹۰ درصد آن همچنان به صورت فله ای و بدون بسته بندی استاندارد عرضه می شود ،میوه ای است که به اعتقاد بسیاری حتی شستن آن سبب کاهش کیفیت می شود. در این شرایط وجود انواع توت فرنگی در اندازه های مختلف با عرضه سنتی همواره مردم را به عنوان مصرف کننده به لحاظ سلامت دچار شک و تردید می کند.

این که درصد باقی ماند سموم در توت فرنگی به لحاظ فیزیولوژی توت فرنگی وجود دارد، مصرف کنندگان را طبق تبلیغات فروشندگان که توت فرنگی محلی و ارگانیک را فریاد می زنند،  عامل  سرگردانی مردم است ،در حالی که میوه های ارگانیک تعریف و فراینده خاص خودش را دارد.

مدیر جهاد کشاورزی بابلسر ضمن تایید کند شدن برداشت و متضرر شدن تولید کنندگان  مصرف کنندگان با اظهار این که به طور یقین هوای ابری و نیمه ابری علاوه بر تاخیر در چیدن توت فرنگی ، کیفیت این میوه را کم می کند ،توضیح داد : هر چند شرایط کشت و روند رویشی توت فرنگی مطلوب بوده است ، اما به دلیل کم بودن روزهای آفتابی ، برداشت این محصول و عرضه به بازار با تاخیر انجام می شود.

حمیدرضا رحمانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه امسال ۸۵۰ هکتار اراضی کشاورزی شهرستان بابلسر به کشت توت‌فرنگی اختصاص یافت، گفت: متوسط عملکرد توت فرنگی در هر همکار ۲۲ تن است و اگر شرایط آب و هوایی مناسب تر شد به تولید و عرضه  ۱۸ هزار تن توت فرنگی در این شهرستان می رسیم.

مدیر جهاد کشاورزی بابلسر با اشاره به اینکه این شهرستان، بیشترین تولید و سطح زیر کشت توت فرنگی را در استان دارد، تصریح کرد: بخش عمده توت فرنگی در بهنمیر کشت می شود که با توجه به کیفیت مطلوب محصول این منطقه و درآمد مناسب حاصل از آن، کشت این محصول مورد توجه کشاورزان قرار گرفته است.

وی با بیان اینکه برداشت توت فرنگی این منطقه همه ساله از اواسط فروردین آغاز و تا پایان خرداد ادامه دارد، گفت: ارقام کاماراسو، سلوا، گیلاسی و دلندی که سازگاری مناسبی با شرایط اقلیمی منطقه دارند در این شهرستان کشت می‌شود.

معاون باغبانی جهاد کشاورزی مازندران نیز  در گفت و گو با ایرنا با تایید نگرانی توت فرنگی کاران استان از ادامه شرایط آب و هوایی ابری و نیمه ابری در استان و کم بودن تعداد روزهای آفتابی ، گفت : نور آفتاب عامل مهمی برای کامل شدن قند و رنگ آوری میوه توت فرنگی است.
حسین مولایی اضافه کرد : به طور یقین هوای ابری و نیمه ابری علاوه بر تاخیر در چیدن توت فرنگی ، کیفیت این میوه را کم می کند.
وی توضیح داد : هر چند شرایط کشت و روند رویشی توت فرنگی مطلوب بوده است ، اما به دلیل کم بودن روزهای آفتابی ، برداشت این محصول و عرضه به بازار با تاخیر انجام می شود.

جای خالی کشت قراردادی 

وی با بیان این که کشاورزی توت فرنگی در مازندران هر ساله فنی تر می شود، در عین حال گفت: عمده برداشت و عرضه توت فرنگی در استان همچنان سنتی است ، از طرفی نبود صنایع وابسته نیز سبب می شد تا بازار این محصول که در بازه زمانی خاص باید فرآوری و یا صادرات شود مشکلات را دوچندان می کند.

وی با بیان این که همه توت فرنگی های تولید در مازندران بر اساس آزمایش هایی که از سوی دانشگاه های علوم پزشکی مازندران و بابل صورت می گرد ، سالم و عاری از سموم هستند، گفت: این که تبلیغات فروشندگان مبنی بر ارگانیک بودن توت فرنگی را فریاد می زنند ،نیز نمی تواند برای همه محصول واقعی باشد ، اما باقی مانده سموم در توت فرنگی وجود ندارد و تولیدات بویژه توت فرنگی هایی که از سوی برخی از برندها بسته بندی و در داخل عرضه و یا به خارج صادرات می شود ، کاملا تحت نظارت است.

معاون باغبانی جهاد کشاورزی مازندران در مورد اهمیت کشت قراردادی در محصولاتی که همچنان سنتی و مهمتر این که در بازه زمانی کم تولید و باید عرضه شود را ضروری خواند و گفت: با توجه به هزینه بالای تولید و اهمیت مصرف تازه خوری آن کشت قراردادی این گونه محصولات می تواند به نفع تولید کننده و مصرف کننده باشد.

مولایی کشاورزی توت فرنگی را یک فعالیت تقریبا جانبی و در قالب کشت دوم در زمین های استان دانست و بیان داشت: مزیت کشت قراردادی در این است که به راحتی می توان با اطمیمان دادن به کشاورزان مبنی بر حمایت های ویژه در تولید و مهمتر بازار مصرف ، سطح کشت را افزایش و در نتیجه علاوه بر بالا رفتن درآمد کشاورزان ،عامل رونق  اقصتادی استان نیز می شود.

مازندران ۴۶۰ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی دارد که ۲۳۰ هزار هکتار آن زمین شالیزاری با تولید سالانه حدود یک میلیون تن برنج سفید برابر با ۴۲درصد نیاز کشور و ۱۶۰ هزار هکتار باغ که ۱۱۵هزار هکتار آن مرکبات با تولید ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تا سه میلیون تن است.

مازندران با تولید سالانه بیش از هفت میلیون و ۵۰۰هزار  تن در ۷۲ نوع محصولات کشاورزی ، حدود ۱۱درصد ارزش افزوده اقتصادی این بخش کشور را به خود اختصاص داده است.