از تفریح تا صنایع دستی؛ گردشگری کجای ماجراست؟

«اصغرآقا نبیل» رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی در نشست مرکز نوآوری گردشگری یزد که روز گذشته در این مرکز برگزار شد، با بیان این که علایق و نیازهای مردم باید مورد توجه باشد، تصریح کرد: جوامع محلی و سایر بخش‌ها باید براساس ارزش‌ها، تنوع را بپذیرند تا سلیقه‌ای عمل نشود و چالش‌ها را باید در خود دنشگاه که دارای مرکز نوآوری است، پیدا کنیم.

وی با بیان این که دانشگاه باید وارد مباحث سرمایه گذاری شود و چالش‌ها را پیدا کند، گفت: دانشگاه‌ها باید ایده را بگیرند و بدون انجام اقدامات تکراری، فعالیت‌های موثری در این حوزه انجام دهد.

این فعال گردشگری با اشاره به این که باید صنعت تفریح در ایران مورد توجه باشد، تصریح کرد: یکی از راهکارهای توسعه این صنعت در کشور ما، تعطیلات چند روزه پایان هفته است.

وی تاکید کرد: در حالی هنوز تعطیلات یک روزه را در کشورمان جز تهران داریم که در کشورهای دنیا به دنبال تعطیلات چنده روزه هستند چرا که صنعت تفریح نه تنها درآمدزایی می‌کند بلکه به تقویت قوا و انرژی افراد کمک می‌کند.

نبود مشوق‌های سرمایه‌گذاری

«محمدامیر اویسی» سرمایه‌گذار مراکز تجاری و تفریحی گردشگری یزد هم با بیان این که مراکز تجاری و تنوع خدمات آن‌ها و برگزاری رویدادها علاوه بر ارتقای فرهنگ عمدتاً در مناطقی اتفاق افتاده است که توسعه یافتگی کمی دارد، گفت: با این وجود، چالش‌های دیگری داریم که به عنوان سرمایه‌گذار به واسطه بروکراسی اداری، ما را دچار مشکل جدی کرده است.

وی با بیان این که نوسانات ارز، مشکلات سیاسی و واردات و همچنین سرعت عمل برای سرمایه‌گذاران بسیار مهم است، تصریح کرد: دستگاه‌های مختلف خصوصاً شهرداری‌ها که به دنبال درآمدزایی هستند، در قبال مشارکت با بخش خصوصی می‌توانند از ظرفیت‌های ایجاد شده در این بخش استفاده کنند.

این سرمایه‌گذار حوزه گردشگری در ادامه از نبود مشوق‌ها و حمایت‌ها گلایه کرد و گفت: امیدوار هستم که با این روند و مشکلات، مجموعه‌هایی فعلی در دست ساخت، آخرین سازه‌های در دست ایجاد نباشند.

مدریت نادرست تفریح و سرگرمی

«علیرضا ثواچه» مسئول گردشگری سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری یزد هم با بیان این که هیچ وقت در سیستم شهرداری به عنوان یکی از متولیان مباحث فرهنگی و تفریحی برنامه مدون و هدفمندی نداشتیم، گفت: ما همیشه در سیستم براساس سیاست‌ها، تغییر برنامه دادیم و براساس تفکر شاخص افراد، برنامه‌ها مدون شده است.

وی با اشاره به ارتباط بسیار ضعیف دانشگاه و شهرداری‌ها، گفت: بسیاری از برنامه‌ها در حد تئوری باقیمانده و اقدام اجرایی برای آنها انجام نمی‌شود و در این باره حمایتی هم از بخش خصوصی انجام نمی‌شود.

این مسئول تصریح کرد: باید حوزه سرگرمی و تفریحات سالم و حلال، کارگروهی تشکیل داده و برنامه مدونی برای آن به طور کوتاه مدت و دراز مدت تدوین کند.
صنایع دستی هم به عنوان یکی از صنایع وابسته به گردشگری مطرح شده ولی در این بخش هم چالش‌های فراوانی وجود دارد که امروز با رکود گردشگری به وضوح شاهد آن هستیم.

حاکمیت در راس مشکلات اقتصادی و معیشتی صنایع دستی

«محمدرضا دهقانی» مسئول خوشه زیلو نیز در این نشست با بیان این که بخش‌ها و نهادهایی که کنار هم قرار می‌گیرند تا ارزش نهایی را داشته باشند، زنجیره‌ی ارزش محسوب می‌شود، گفت: علاوه بر زنجیره ارزش، با غنی کردن ارزش بیشتر و فرهنگ بومی، باید صنایع دستی را نشان دهیم که در واقع محتوای مربوطه است.

وی زنجیره ارزش را به دو بخش سخت و نرم تقسیم کرد و گفت: اگر به زیلو توجه کنیم، ارزش افزوده این محصول در بخش‌های مختلف این زنجیره تولید مانند نخ و بافت آن وجود دارد اما نباید صرفاً نگاه به این مسئله به گونه‌ای باشد که بخواهیم این ارزش افزوده را در بخش های دیگر زنجیره تولید ایجاد کنیم چرا که باید ارزش افزوده نهایی را برآورد کرده و در زیلو محاسبه کنیم؛ پس بخش ارزش‌زایی از زنجیره اصالت و فرهنگی است که در قالب زنجیره ارزش نرم عرضه می‎شود.

این مسئول با بیان این که اگر مراکز نوآوری و دانشگاه به دنبال پاسخ به جامعه است، باید این موارد را در حوزه صنایع دستی مورد توجه قرار دهد، گفت: زنجیره ارزش باید باهم هماهنگ باشد و ناهماهنگی و پراکندگی در زنجیره ارزش و اقدامات غیرقابل توجیه است.

وی در بخشی از دیگر سخنانش، به الزام استفاده از راهکارهای نوآورانه اشاره کرد و گفت: باید در حوزه نواورانه دانشگاه ورود کند و مشکلات را حل و فصل کند.

دهقانی به لزوم بهره برداری بیشتر از اصالت در زنجیره ارزش یاد کرد و گفت: کسب نشان جغرافیایی و موارد دیگر از لازمه هایی است که باید مورد توجه باشد و امروز در طرح مشترک ایران و سوئیس با بهره برداری از اصالت زیلو باید ارزش آن را فراهم کنیم.

مسئول خوشه زیلو تصریح کرد: در کنار جاذبه‌هایی که صنعت در مقابل صنایع دستی قرار داده، باید بتوانیم  قد علم کنیم به نظر می‌رسد رفع این مشکلات در حوزه اقتصادی و معیشتی از وظایف حاکمیت است و دانشگاه هم باید در رشد صنایع دستی نقش داشته باشد.

ارتقای بازار تخصصی صنایع دستی به بازار جهانی

«محمدحسین صالحی» مسئول ثبت آثار ملموس و ناملموس تاریخی و پژوهشگر هنر استان یزد در خصوص صنایع دستی خلاق و خصوصاً طلا  به جایگاه طلاها و زیورآلات یزد در اقتصاد کشور اشاره کرد و گفت: طلای یزد نه تنها در حوزه اقتصادی بلکه در بخش فرهنگی نیز دارای جایگاه ویژه‌ای است.

وی با اشاره به نقش شهرداری یزد از حمایت در ثبت ملی شهر زیورآلات و طلای ایران، گفت: همه شهرداری‌ها باید با الگوپذیری از شهرداری یزد، جایگاه استان را در حوزه صنایع دستی ارتقا دهند.

این مسئول با بیان این که حوزه‌ی صنایع دستی، تیغه دولبه‌ای است که می‌توانیم داشته‌ای را از دست بدهیم یا در حوزه‌ای ارتقا دهیم، گفت: مصداق این مسئله را می‌توانیم در زمان غیاث الدین نقش بند داشته باشیم که یزد قطب تولید پارچه زربافت ایران بود.

وی با اشاره به وجود چرخه زری بافی در یزد اشاره کرد و گفت: با مرگ غیاث الدین نقش بند، این هنر هم کمرنگ شد و زرگران بیکار شدند، اما این ظریف‌کاری با خلاقیت یزدی‌ها به زرگری یزد منجر شد و هنر دیگری شکوفا شد.

این فعال میراثی با اشاره به این که نابودی یک هنر و مرگ یک ققنوس هنر موجب زاده شدن ققنوس دیگری شد، تصریح کرد: این دو دیدگاهی است که در خصوص مرگ زری‌بافی و ایجاد هنر زرگری امروز یزد وجود دارد.

وی به نقش گردشگری در توسعه صنایع دستی و ایجاد بازارهای تخصصی صنایع دستی اشاره کرد و گفت: استان یزد دارای ترمه کشیمیری یا زیورآلات هندی تراش است که بازارهای خاص و تخصصی خود را دارند لذا با جهانی شدن یزد باید صنایع دستی هم بتواند تغییر کند چرا که ما تنها با یک شهر و کشور دیگر روبرو نیستیم.

این فعال فرهنگی به نواقص صنایع دستی یزد خصوصا بافت نشدن ترمه دستی اشاره کرد و گفت: اگر بعد از کرونا گردشگران بخواهند از صنایع دستی ما خرید کنند، به دنبال صنایع دستی واقعی هستند و اگر صنایع دستی غیرواقعی عرضه کنیم از دایره صنایع دستی خارج می‎شویم لذا لازم است که تغییراتی ایجاد شود.

لزوم افزایش جذابیت‌های صنایع دستی

«حمید فلاحی» از فعالان صنایع دستی استان هم با بیان این که صنعتگران به کارهای ماشینی  روی آروده‌اند، گفت: صنایع دستی به گردشگری وابسته است و امروز در رکود گردشگری می‌بینیم که محددویت‌های سفر، بازار این بخش را راکد کرده است.

وی با اشاره به این که بازاریابی باید از تولید جدا و تخصصی باشد، گفت: متاسفانه محتوای علمی و فرهنگی در حوزه صنایع دستی نداریم و در این باره نیز آموزشی داده نشده است.

این فعال صنایع دستی به دانشجویان نیز اشاره کرد و گفت: دانشجویان صنایع دستی هم صرفا تئوری محور و پژوهشی شده‌اند و دانشگاه باید در این خصوص نیز ورود کند.

وی افزود: در حوزه صنایع دستی و با توجه به شیوع کرونا باید جاذبه‌های صنایع دستی بیشتر شود، تصریح کرد: باید در فضای مجازی بتوانیم جذابیت صنایع دستی خود را نشان دهیم و بتوانیم عرضه به صورت آنلاین نیز داشته باشیم.

وظایف مرکز نواوری گردشگری؟

«علی دلشاد» رئیس مرکز نواوری گردشگری نیز در این نشست به جایگاه و وظایف مرکز نوآوری گردشگری اشاره‌ و در این رابطه با بیان این که مرکز نوآوری به دنبال ایجاد ارتباط موثر بین صاحبان مشکل، ایده و فکر هستند، گفت: این مرکز تلاش می‌کند مشکلات زیرساختی و روساختی و نرم افزاری این بخش را مرتفع کند.

وی با اشاره به این که گردشگری استان یزد اهمیت زیادی دارد، تصریح کرد: مراکز نوآوری گردشگری، تسهیلگرانی هستند که برای نوآوری در صنعت گردشگری و ارائه خدمات به کار گرفته می‌شوند و مشاورانه‌های نوآورانه ارائه می‌دهند.

این مسئول تصریح کرد: ارزش گردشگری عملاً با حضور گردشگر نهایی می‎شود پس بدون گردشگر، محصول نهایی در این صنعت را نخواهیم داشت. البته خلق ارزش در حوزه گردشگری هم اهمیت بسزایی دارد.

«حسینی مشهدی» مسئول فناوری مرکز نواوری گردشگری با بیان این که مرکز نوآوری نیازهای سخت افزاری و نرم‌افزاری را پیدا و حلقه واسط رفع نیازهای مطرح شده است، گفت: ما نیازها را ریزتر و جزئی‌تر بررسی کرده و توسط ارگان‌ها و دستگاه‌های متولی تامین مالی و اقدام می‎شود.

وی با اشاره به مصادیقی مانند حوزه آموزش، فناوری و نوآوری ذی نفعان، تصریح کرد: در مرکز نوآوری این نیازها پیگیری و هرکدام از انها در صورت احساس نیاز مرکز نواوری پاسخگو خواهد بود.

«حسین دهقان» و «سید رضا بهادری» راهبران تخصصی این مرکز نواوری نیز با هدایت پنل‌ها، در خصوص موضوعات مطرح شده سخنانی را ارائه کردند.