سردرگمی بادام در کوچه پس کوچه‌های صادرات
چهارمحال و بختیاری که از آن با عنوان قطب تولیدکننده بادام کشور یاد می‌شود در سالهای اخیر با کاهش صادرات این محصول با ارزش افزوده بالا روبرو شده است که کارشناسان این آسیب را معلول عوامل مختلفی می‌دانند
به گزارش خبرنگار ایانا در شهرکرد، چهارمحال و بختیاری دارای ۲۵۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی، ۳۴۱ هزار هکتار جنگل و بیش از یک میلیون هکتار مرتع است.
از ۲۵۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی استان که ۱۵ درصد مساحت استان را به خود اختصاص داده، حدود ۱۴۵ هزار هکتار (۵۹ درصد) آن به کشت محصولات زراعی و حدود ۳۸ هزار هکتار (۱۵ درصد) آن به کشت محصولات باغی اختصاص یافته است و حدود ۶۵ هزار هکتار (۲۶ درصد) آن به صورت آیش است.
در این استان سالانه بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن محصولات کشاورزی تولید می‌شود که از این مقدار، حدود ۸۲۰ هزار تن (۶۵ درصد) مربوط به محصولات زراعی، حدود ۲۰۰ هزار تن (۱۶ درصد) به محصولات باغی و مابقی به محصولات دام و طیور و کشت گلخانه‌ای اختصاص دارد.
هر چند سهم استان در تولیدات زراعی کشور ۱.۲۶ درصد است و استان را در رتبه بیست و سوم قرار داده است، اما عملکرد باغ‌های استان در حدود ۴.۸ تن در هکتار است که نسبت به عملکرد کشور که ۴.۰۲ تن در هکتار است عملکرد به نسبت مطلوبی است.
هم‌اینک یک سوم تولید ناخالص داخلی استان مربوط به بخش کشاورزی است که در مقایسه با کشور که ۲۰ تا ۲۲ درصد است، نشان از ظرفیت و جایگاه خوب بخش کشاورزی در تولید ناخالص داخلی استان دارد.
تولید بادام با کیفیت در چهارمحال و بختیاری
در این میان محصولی که توانسته در ارتقای جایگاه کشاورزی استان در سالهای اخیر نقش بسزایی را ایفا کند و سهم زیادی از صادرات و تولید ناخالص بخش کشاورزی استان را به خود اختصاص دهد، محصول بادام با تولید ۲۴ هزار تن در سال معادل ۲۰ درصد بادام باکیفیت کشور است که در ۱۲ سال اخیر به طور متوالی بیشترین تولید بادام آبی کشور را به خود اختصاص داده است.
بادام یکی از محصولات خشکباری مهم در ایران و سایر کشورهای جهان است که به سبب اهمیت ارزش غذایی، دارویی و بهداشتی بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
این موضوع سبب شده تا به واسطه صادراتی بودن محصول بادام، توجه به این کالا در برنامه‌ریزی‌های استان گنجانده شود و این فرصت خوبی را برای بهره‌گیری از مزیت نسبی چهارمحال و بختیاری از این موقعیت و تلاش برای تحقق توسعه‌یافتگی این استان فراهم کرده است.
با این وجود صادرات این محصول طی سالهای اخیر از گمرک شهرکرد صورت نگرفته و برای این استان ارزآوری لازم را نداشته است.
کاهش قابل توجه صادرات مغز بادام طی سالهای اخیر
مدیرکل کمرگ چهارمحال و بختیاری در همین خصوص گفت: در سال ۹۵ میزان صادرات مغز بادام از استان ۵۰۱ تن بود، در حالی‌که این رقم در سال ۹۹ به ۵۵ تن رسیده است که این موضوع حکایت از کاهش شدید این محصول از گمرک استان داشته است.
اسماعیل الله‌دادی افزود: علاوه‌بر آن صادرات بادام از سال ۹۷ به سبب ایجاد تعهدات ارزی برای صادرکنندگان به نصف رسیده است.
وی، قاچاق و صادرات چمدانی بادام را از دیگر عوامل کاهش صادرات بادام در استان عنوان کرد و گفت: علاوه بر آن ، از آنجا که اظهار بادام مامایی در گمرک شهرکرد بیشتر از بادام معمولی است، برخی صادرکنندگان ترجیح می‌دهند بادام را از سایر گمرکاتی که تعرفه یکسان دارند، صادر کنند.
الله‌دادی با بیان اینکه گمرک شهرکرد پس از گمرک شهید رجایی و جلفا بیشترین صادرات مغز بادام کشور را به خود اختصاص داده است، اظهار داشت: تنها گمرکی که بادام استان چهارمحال و بختیاری از آن صادر می‌شود گمرک شهید رجایی است و بادام این استان از هیچ استان دیگری از جمله استان اصفهان که صحبت‌های بسیاری در مورد آن وجود دارد، صادر نمیشود.
وی، معمولی اعلام کردن بادام مامایی از سوی کارشناسان را راهکارهای برای صادرات یکسان بادام مامایی و رفع مشکل اظهار آن دانست و گفت: در حال حاضر هیچ دستورالعملی از سوی گمرک کشور مبنی بر اینکه تعرفه اظهار بادام مامایی با بادام معمولی یکسان شود ،صادر نشده است از همین رو تنها راهکار این است که جهادکشاورزی در کارشناسی بادام‌ها آن را جزو بادام‌های معمولی ارزیابی کند.
برخی کارشناسان از جمله معاون بازرگانی اداره‌کل صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری متغییر بودن تولیدات استان در سالهای گذشته را عاملی در کاهش و نوسان میزان صادرات بادام در استان عنوان می‌کنند.
اظهار یکسان بادام مامایی در گمرک تسهیل‌گر صادرات این محصول
حسن شمسی‌پور معاون بازرگانی اداره‌کل صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری در همین خصوص گفت: ادعا می‌شود پنج هزار تن بادام مامایی در استان تولید می‌شود اما هنوز آمار و ارقام مشخصی در دست نیست و نمی‌دانیم به طور مثال در سال گذشته چه میزان بادام در استان تولید شده است.
وی در عین حال از یکسان شدن اظهار بادام مامایی با سایر بادام‌های معمولی در تمامی گمرکات کشور خبر داد و گفت: این مشکل برطرف شده است اما اینکه چرا گمرک استان نسبت به چنین دستورالعملی بی‌اطلاع است و یا به این کمرگ هنوز اعلام نشده نیازمند بررسی بیشتری است.
معاون بازرگانی اداره‌کل صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری خاطرنشان کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد صادرات بادام استان از گمرکات شمالی بیشتر شده که این موضوع نیز نیازمند آسیب‌شناسی است.
نوسان تولید بادام در چهارمحال و بختیاری از ۱۳ هزار تا ۲۴ هزار تن
رییس جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری نیز در پاسخ به اظهارت مسئولان در خصوص به میزان تولید بادام در استان، گفت: تولیدات بادام در استان متغیر است و در برخی سال‌ها این تولیدات رشد قابل توجهی دارد و در برخی سال‌ها به واسطه خشکسالی و کم‌آبی تولیدات کاهش می‌یابد.
عطاء‌الله ابراهیمی افزود: تولیدات ارقام مختلف بادام در استان طی سالهای اخیز بین ۱۳ تا ۲۴ هزار تن متغیر است و به تبع آن مغز بادام نیز به میزان ۳۰ درصد متغییر خواهد بود.
وی ادامه داد: امسال تولید بادام در استان در شرایط خوبی است، اگرچه در فصل برداشت این محصول هستیم و نمی‌توان آمار دقیقی تا زمان پایان برداشت در این خصوص ارائه داد.
رییس جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری در خصوص علت افزایش صادرات بادام استان از گمرکات شمالی نیز اظهار داشت: این موضوع شاید نشانه آن باشد که بازار مصرف بادام کشور و استان از سمت هند به سمت روسیه گرایش پیدا کرده است و یا اینکه در گمرکات شمالی تسهیلات بهتری برای صادرکنندگان درنظر گرفته شده است.
ابراهیمی تصریح کرد: با وجود تمامی این دلایل، بخشی از تولیدات بادام استان مصرف داخلی نیز دارد و نمی‌توان انتظار داشت تمامی بادام مامایی تولید شده در استان صادر شود.
وی از نصف شدن تولید بادام در استان در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ خبر داد و گفت: بادام تولیدی در سال ۹۶ از چهار هزار تن به ۲ هزار و ۵۰۰ تن کاهش یافته و در سال ۹۸ نیز کمتر از این میزان بوده است.
صادرات چمدانی آفت صادرات بادام چهارمحال و بختیاری
معاون امور اقتصادی استاندار چهارمحال و بختیاری با تاکید بر اقدام هرچه سریع‌تر برای ریشه‌یابی این آسیب تاکید کرد: باید تسهیلات خوبی برای صادرکنندگان بادام از گمرگ شهرکرد فراهم شود تا این مشکل تا حدی برطرف شود چرا که عنوان می‌شود صادرات بادام از گمرک شهرکرد هزینه بالاتری را برای تاجران به همراه دارد.
الله‌کرم نصیری افزود: جدای از تعرفه‌های متفاوت صادرات بادام از گمرک شهرکرد، نسبت به سایر گمرکات، امکان صادرات چمدانی بادام هم دلیل دیگری بر کاهش صادرات این محصول مهم استان به شمار می‌رود که باید برای رفع هر ۲ موضوع تدبیری اندیشیده شود.
شهرک تخصصی راهکار موثر ساماندهی صادرات بادام
با این وجود اقداماتی در این خصوص در حال انجام است که مهمترین آن ایجاد شهرک تخصصی بادام در شهرستان سامان است
به گفته کارشناسان با راه‌اندازی این شهرک بسیاری از مشکلات تولیدکنندگان و صادرکنندگان برطرف می‌شود و برنامه برای صادرات این محصول استراتژیک نظام‌مند و ساماندهی می‌شود.
این موضوع در کنار ایجاد اتحادیه بادام استان می‌تواند بسیاری از مشکلات این حوزه را برطرف کند.
به گفته مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی چهارمحال و بختیاری راه‌اندازی این شهرک در مرحله دریافت استعلام‌های لازم است.
حمیدرضا فلاح در همین خصوص گفت: ناحیه صنعتی بادام یکی از مهمترین برنامه‌های این شرکت است که با جدیت لازم در حال پیگیری است.
وی ادامه داد: برای راه‌اندازی نواحی صنعتی باید ۱۸ استعلام از دستگاه‌های مختلف گرفته شود که تمامی این استعلام‌ها گرفته شده و تنها ۲ استعلام سازمان محیط زیست و پدافند غیرعامل باقی مانده است.
مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی چهارمحال و بختیاری خاطرنشان کرد: ظرف ۲ هفته آینده مشاوران طرح نتیجه استعلام‌ها را به اتمام می‌رسانند و روند اجرایی این شهر سرعت بیشتری به خود می‌گیرد.
فلاح از اختصاص ۳۰ میلیارد ریال اعتبار از سوی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان به شهرک تخصص بادام استان خبر داد و گفت: امید است تا پایان سال ناحیه صنعتی تخصصی بادام استان به بهره‌برداری برسد.
به گفته وی، صادرات سازمان یافته بادام، ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی این محصول، فراوری و بسته‌بندی و افزایش کمی و کیفی بادام و در نهایت ارزآوری بیشتر این محصول و تسهیل در امر صادرات این محصول استراتژیک از مزایای ایجاد شهرک تخصصی بادام به شمار می‌رود.
بر این اساس می‌توان گفت چهارمحال و بختیاری از لحاظ سطح زیرکشت و تولید بادام جزو استانهای برتر کشور به شمار می‌رود و تولید این محصول جزو ظرفیت های این استان کمترتوسعه یافته است اما بهره وری مطلوب از این بستر نیازمند برنامه ریزی و ساماندهی هدفمندتر در عرصه تولید، برداشت و به ویژه صادرات این محصول مهم کشاورزی است، چرا که حمایت و برنامه‌ریزی درست در تولید و صادرات این محصول علاوه بر کسب درآمد بیشتر برای بهره‌برداران می‌تواند به عنوان یک کالای ارزآور علاوه بر رونق صادرات به تولید ملی کشور نیز بینجامد.
