شناخت و کاربرد تراکتور
استفاده از تراکتور و ماشینهای کشاورزی در ایران به دنبال اولین نمایشگاه ماشینهای کشاورزی که در سال 1300 شمسی در تهران برگزار شد متداول گردید
تاریخچه تراکتور تاریخچه تراکتور در جهان
درگذشته برای گرداندن تسمه و چرخ تسمه یا تأمین توان مورد نیاز کارهای کشاورزی از ماشینهای بخار اولیه استفاده میشد. این ماشینها خودرو دیگر در مزرعه کشیده میشدند. اولین قدم در نبودند و اغلب به کمک دام از نقطهای به نقطه تحول ماشینهای بخار، تبدیل آنها به تراکتورهای کششی بود که در دهه ۱۸۵۰ اتفاق افتاد. در سال ۱۹۱۲ سازندگان موفق شدند تراکتورهایی با موتور بنزینی به بازار عرضه نمایند. با اختراع موتور دیزل توسط دکتر ردلف دیزل این نوع موتور به عنوان مولد توان بر روی تراکتورها نصب گردید که خود فصل جدیدی در صنعت تراکتورسازی به شمار میرفت.
درسالهای اخیر صنعت تراکتورسازی در جهان پیشرفت چشمگیری داشته است.
اکنون تراکتورها مجهز به اتاقک راننده با کلیه وسایل و تجهیزات از جمله وسایل ایمنی می باشند. توان این گونه تراکتورها زیاد و دارای جعبه دندههای خودکار، چهار چرخ محرک و فرمان هیدرولیک هستند.
تاریخچه تراکتور در ایران
استفاده از تراکتور و ماشینهای کشاورزی در ایران به دنبال اولین نمایشگاه ماشینهای کشاورزی که در سال ۱۳۰۰ شمسی در تهران برگزار شد متداول گردید. در سال ۱۳۰۸ شمسی اولین تراکتور نفتی ساده برای مدرسه عالی فالحت در شهرستان کرج خریداری گردید تا دانشجویان بتوانند با روش کار آن آشنا شوند و آن را در مزارع برای عملیات کشاورزی به کار ببرند. آغاز فعالیت بنگاه توسعه ماشینهای کشاورزی در سال ۱۳۳۱ شمسی بود. درحقیقت این اقدام، نقطه شروع ماشینی کردن کشاورزی ایران به شمار میرود. در سال ۱۳۴۵ شمسی تعدادی تراکتور یونیورسال از کشور رومانی وارد و در اختیار کشاورزان مستعد گذارده شد.
از سال ۱۳۵۳ شمسی پس از تأسیس کارخانه تراکتورسازی تبریز، این کارخانه شروع به وارد کردن تراکتور مسی فرگوسن و مونتاژ آن نموده است. به موازات این کارخانه، کارخانه جان دیر اراک در سال ۱۳۵۲ شروع به مونتاژ تراکتور جاندیر کرده بود. درحال حاضر اغلب قطعات تراکتور در داخل کشور ساخته میشود به طوری که تولید و مونتاژ انبوه تراکتورها علاوه بر مصارف صنعتی وکشاورزی در داخل به کشورهای دیگر نیز صادر می شود.
انواع تراکتور
تراکتور، توان لازم را برای بکارگیری ماشینهای کشاورزی تأمین می کند. کاربرد انواع تراکتور در کشاورزی مکانیزه امروزی امری ضروری به شمار میرود.
شناخت انواع تراکتور به ما در گزینش درست آن کشاورزی مکانیزه و برای کار، کمک می کند.
در زیر فهرست برخی از انواع تراکتورها آمده است:
الف) انواع تراکتور بر اساس موارد استفاده
- تراکتورهای عمومی (یونیورسال)
- تراکتورهای باغی
- تراکتورهای صنعتی
- تراکتورهای شالیزار و باغچهای
ب) انواع تراکتور بر اساس نوع چرخ
- تراکتورهای چرخ الستیکی
- تراکتورهای چرخ زنجیری
ج) انواع تراکتورها از نظر تعداد محور محرک
- تراکتورهای دوچرخ (تیلر)
- تراکتورهای سه چرخ
- تراکتورهای چهارچرخ (دو چرخ محرک – چهار چرخ محرک)
د) انواع تراکتور از نظر توان مالبندی
تراکتورها براساس توان مالبندی به چهار گروه زیر تقسیم میشوند.
توان خالص روی مالبند تراکتور را توان مالبندی میگویند.
تراکتورهای گروه اول، با توان مالبندی ( ۴۵Hpــ۲۰ ) ۳۵kWــ۱۵
تراکتورهای گروه دوم، با توان مالبندی ( ۱۰۰Hpـ۴۰ ) ۷۵kWــ۳
تراکتورهای گروه سوم، با توان مالبندی ۲۲۵Hpــ۸۰ ) ۱۶۸kWــ۶
تراکتورهای گروه چهارم، با توان مالبندی Hp)400ــ۱۸۰ ) kW 300ــ۱۳۵
تراکتورهای عمومی
تراکتوری است که برای انجام بیشتر کارهای مزرعه از جمله، عملیات آماده سازی زمین، کاشت، داشت، برداشت و غیره در مزارع طراحی شده است.
مهمترین ویژگیهای این نوع تراکتور عبارتند از:
- قابلیت تنظیم فاصله
- قابلیت گردش سریع در شعاع کم
- سهولت و سرعت در متصل کردن و بکارگیری ادوات
تراکتورهای باغی
این تراکتورها، تراکتورهای کوچک و متوسط و بیشتر کمرشکن با فرمان هیدرولیکی هستند. این ویژگی آنها را قادر به حرکت و کار با ادوات در اطراف و زیر درختان می سازد. تراکتورهای باغی بیشتر شاسی کوتاه و دارای چهار چرخ محرک و موتور دیزل با توانی نزدیک به ۱۵ تا ۴۰ اسب بخار و ۲ یا ۳ سیلندر هستند.
تراکتورهای صنعتی
تراکتورهایی در اندازه و ویژگیهای گوناگون برای کارهای صنعتی و جابهجایی وسایل سنگین در کارخانجات، فرودگاهها و راهسازی هستند. این تراکتورها را میتوان به دستگاههای باالبر، حفاری، بارکن مکانیکی و … که روی آنها سوار میشوند مجهز نمود.
تراکتورهای دوچرخ (تیلر)
این تراکتورها، دوچرخ محرک دارند، با دست کنترل میشوند و بیشتر در زمینهای کوچک و شالیزارها به کار میروند.
تراکتورهای چرخ الستیکی
تراکتورهای چرخ الستیکی رایج در ایران دارای دو محور و چهارچرخ هستند. محور جلوی این تراکتورها دو چرخ دارد که برای فرمان دادن به کار میرود. دو چرخ عقب محرکاند و تراکتور را به حرکت درمی آورند. برخی از انواع این تراکتورها دارای دو جفت چرخ در عقب هستند (تراکتور شش چرخ(.
در نوع دیگر این تراکتورها که توان مالبندی بیشتری دارند عالوه بر دو چرخ محرک عقب، چرخهای جلو نیز محرک است. برخی از انواع این تراکتورها دارای دو جفت چرخ در جلو و دو جفت چرخ، در عقب میباشند (تراکتور هشت چرخ(.
در برخی از تراکتورهای چهار چرخ، بلندی شاسی از سطح زمین زیاد است این نوع تراکتور، تراکتور شاسی بلند نامیده میشود. تراکتور شاسی بلند ویژه داشت گیاهان با ساقه بلند مانند نیشکر است.
تراکتورهای چرخ زنجیری
در انجام برخی امور به ویژه در زمینهای سبک و شنی به علت نیاز به نیروی کششی و درگیری زیاد چرخ با زمین، از تراکتورهای چرخ زنجیری استفاده میشود. استفاده از این تراکتورها در کشاورزی محدود است.