نخل‌هایی که با خُرخُر سوسک‌ها می‌میرند!
نخل این درخت همیشه سبز، یکی از مقدس‌ترین و قدیمی‌ترین گیاهان کشت شده توسط انسان است و عمر طولانی آن تا ۲۰۰ سال هم می‌رسد. استان بوشهر نیز با افزون بر ۳۴ هزار هکتار، مساحت اراضی تحت پوشش نخیلات، سرزمینی نخل‌خیز و یکی از قطب‌های اصلی تولید خرما در کشور شناخته می‌شود که سلامت نخلستان‌ها و تداوم نخل‌کاری نقش مهمی در اقتصاد باغداران این استان دارد.
اما متاسفانه در یک دهه اخیر با کاهش میزان بارندگی و خشک شدن سفره‌های آب‌های زیرزمینی که تضعیف این درختان -نخل‌ها و نخلستان‌ها- را در پی داشته، محل آماج سوسک‌های مهیب چوبخوار نیز شده‌اند.
چوب‌خواران نابودگر
احمد سبحانی، مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر در گفت‌وگو با ایسنا عنوان کرد: «از گذشته دو آفت چوبخوار با نام‌های سوسک کرگدنی و سوسک شاخک بلند خرما در منطقه ما به صورت موردی یافت می‌شده‌اند که جمعیتشان همیشه در حد تعادل بود، اما تقریبا ده سالی است که خسارت این آفت تشدید شده و به آفت کلیدی و درجه یک تبدیل گشته است.»
وی بیان کرد: «این حشرات مهیب، دو سوسک با جثه درشت هستند که عمدتا در مرحله لاروی شکل خود خسارت عمده‌ای به نخیلات وارد می‌کنند و یکی از این دو آفت به تنه نخل آسیب می‌زند و بعضی از آنها به اندام زایشی درخت مثل دم و خوشه هجوم برده و باعث شکسته شدن آن می‌شوند.»
تاثیرات شرایط اقلیمی و یک دهه کامل خشکسالی
این مسئول با یادآوری تاثیر شرایط اقلیمی و یک دهه کامل خشکسالی تاکید کرد: «کاهش منابع آب ذخیره شده در پشت سدها باعث شد تا تعداد دوره‌های آبیاری به دوبار در طول سال منحصر شود و تغدیه درخت نیز مطلوب نباشد و از طرف دیگر با خشک‌تر و گرم‌تر شدن هوا خسارت این آفت بیشتر می‌شود و با بقیه آفات نیز هم‌افزایی خواهد داشت.»
سبحانی تشریح کرد: «آفات بر اساس میزان خسارتی که وارد می‌کنند معمولاً از خسارت کم به زیاد، به ترتیب آفت درجه یک، دو و سه و کلیدی تقسیم‌بندی می‌شوند که آفات درجه یک در صورت عدم کنترل ممکن است هر ساله زیان سنگین و اقتصادی به بار بیاورند به طوری که هیچ محصولی برداشت نشود و آفت کلیدی نیز به اقتصاد یک منطقه خسارت می‌زند.»
ردیابی و تشخیص آلودگی
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر مهمترین رکن در مناطق سالم را ردیابی دقیق آفت می‌داند و معتقد است بهترین ردیاب‌ها نخل‌داران هستند که باید با سه حس بویایی، شنیداری و دیداری نخلستان‌های خود را بررسی کنند.
به گفته‌ی وی «آفت در تنه با ایجاد گندیدگی باعث خروج شیرابه با بوی خاص می‌شود و با خورده شدن قسمت چوبی از درخت صدای خُرخُر به گوش می‌رسد، همچنین باغداران علایم تغذیه‌ای و ضعف نخل را جدی بگیرند و در صورت مشاهده سوسک بالدار و سوراخ و حفره در نخل به کارشناسان خبره گزارش دهند و با آنان ارتباط مستمر داشته باشند زیرا اگر زمان زیادی از آلودگی گذشت، باید درخت امحاء شود.»
احمد سبحانی با اشاره به اینکه سوسک‌های چوبخوار در باغات قدیمی بعد از ۴ یا ۵ سال خودشان را نشان می‌دهند، افزود: «امّا در باغ‌های جدیدالاحداث میتوان با تهیه پاجوش از مراکز مطمئن، دریافت گواهی سلامت از سازمان حفظ نباتات و تیمار شیمیایی، هم پیشگیری و هم کنترل را از ابتدا انجام داد.» او از باغداران خواست از بازدیدهای شبکه های مراقب بخش‌های خصوصی و دولتی نیز غافل نشوند.
به گزارش ایسنا، نخل از گیاهان ارزشمندی است که قرن‌ها است به عنوان یک گیاه زراعی در قسمت‌های جنوب غربی، جنوب تا جنوب شرقی کشور ما ایران کشت می‌شود و به خوبی با آب و هوای گرم و کمبود آب، سازگاری دارد. در استان بوشهر نیز نخلستان‌ها علاوه بر ایجاد جاذبه‌های طبیعی با اشتغال‌زایی و ارزآوری بالا جایگاه ویژه‌ای در تامین معیشت مردم و صادرکنندگان دارند. پس نیاز است برای حفظ این درخت بومی و صبور اهتمام ویژه‌ای از سوی همه مسئولین استانی و کشوری اندیشیده شود.
