افق روشن پرورش ماهی زینتی در قشم
صنعت پرورش ماهی که در دنیا، یکی از صنایع پر رونق و ارزآور به حساب می‌آید، در جزیره قشم به تازگی و با سرعت کم آغاز شده است اما با توجه به ساحل ۳۰۰ کیلومتری و موقعیت آب و هوایی و ارائه آموزش‌های تخصصی، افق روشنی در برابر آن قرار دارد.
پیشرفت روز افزون تکنولوژی در زندگی انسان همواره با فشارهای روحی-روانی و مشکلات عصبی همراه بوده است. از دیگرسو غرق شدن انسان امروز در زندگی ماشینی، او را از طبیعت به عنوان منبع آرامش دور کرده است. اما ذات هنرمند انسان که تا مستوری دارد، همواره سعی داشته است همگام با تکنولوژی، رابطه خود را با طبیعت حفظ کند. پرورش گل‌های‌زینتی و نگهداری از حیوانات مختلف از جمله تلاش‌های انسان امروز است تا طبیعت را در راه‌پله‌های عصر آپارتمان نشینی گم نکند.
آرامش نگهداری از ماهیان زینتی از یک‌سو و هزینه زمان و زحمت کمتر برای نگهداری آن از سوی دیگر باعث شده است که اقبال مردم به سمت نگهداری از این گونه ماهی‌ها افزایش یابد؛ و در نتیجه پرورش و فروش آن یکی از پر سودترین بخش‌های صنایع شیلات در جهان تبدیل شود.
از طرف دیگر سهولت تکثیر ماهی‌ها، ارزان بودن و نیاز به محیط کوچک برای این پرورش ماهی، در اشتغالزایی و رونق اقتصادی تاثیر فراوانی دارد. این صنعت، همچنین به حفظ تنوع زیستی و افزایش جاذبه‌های گردشگری کمک می‌کند.
در شرایطی که کشور با تحریم‌های ظالمانه دشمن روبروست، پرورش و تکثیر ماهیان زینتی بازار بسیار خوبی در خاور میانه برخوردار است و ارزآوری مناسبی دارد. مدیران کشور باید با اتخاذ برخی سیاست‌ها باعث رشد و شکوفایی این عرصه شوند که هم از ظرفیت اشتغال و هم اززآوری بالا برخوردار است.
بنا به گفته مسوولان ۳۰۰ واحد پرورش و تکثیر ماهیان زینتی در کشور فعالیت دارند که بیش از ۲۰۰ گونه ماهی زینتی را در کشور پرورش می‌دهند. بیش از ۲۵۰ گونه از ماهیان زینتی در خلیج فارس وجود دارد که تولید ۲۰۰ میلیون قطعه در سال با وجود چنین تنوعی بسیار محدود به نظر می‌رسد. فعالیت‌های انجام شده در قشم نوید آن را می‌دهد که به زودی این صنعت در جزیره رونق یابد. امری که در سال رفع محدودیت‌های تولید، دور از دسترس نیست.
سالانه ۱۲ هزار قطعه ماهی زینتی در قشم تولید می‌شود
مدیرعامل شرکت تبسم ساحل قشم گفت: هرساله حدود ۱۰ تا ۱۲ هزار قطعه ماهی زینتی در قشم توسط این شرکت تولید می‌شود در صورتیکه ظرفیت این واحد حدود ۱۰۰ هزار قطعه است.
محمد نیرومند افزود: ۱۶ گونه از دلقک ماهیان در این شرکت تولید و پرورش داده می‌شود.
وی ادامه داد: این شرکت از سال ۱۳۹۳ فعالیت تولید و تکثیر ماهیان زینتی را در پارک زیست فناوری خلیج فارس آغاز و از سال ۹۸ تاکنون نیاز کشور به ماهیان زینتی را تامین کرده است.
این پرورش دهنده ماهیان زینتی در قشم تصریح کرد: انواع گونه‌های دلقک ماهیان زینتی پرورش داده می‌شود که به لحاظ قیمت مناسب این محصول، هیچ واردکننده‌ای نمی‌تواند این نوع ماهیان را از خارج کشور وارد کند.
وی شیوع ویروس کرونا را عامل دیگر جلوگیری از واردات این محصول عنوان کرد و گفت: به دلیل شیوع این ویروس در دنیا، واردات آن با مشکلای بیشتر مواجه شد و هم‌اکنون بازار داخلی وضعیت مطلوبی دارد.
نیرومند اظهار کرد: تولیدات ماهیان زینتی به همه استان‌های کشور و به صورت غیر مستقیم به کشورهای ترکیه، عراق، ارمنستان و عمان صادر می‌شود.
وی با گلایه از بانک‌ها برای حمایت نکردن از این صنعت افزود: به دلایل مختلفی امکان دریافت تسهیلات در این بخش وجود ندارد.
مدیرعامل شرکت تبسم ساحل قشم در پایان افزود: این واحد به صورت مستقیم و غیر مستقیم ظرفیت اشتغال ۳۰۰ نفر را دارد.
واردات ماهی زینتی به کشور هنوز انجام می‌شود
یک تولیدکننده ماهی زینتی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: با وجود ممنوعیت واردات ماهی زینتی به کشورمان و بالا بودن نرخ ارز، بیشتر ماهیان زینتی موجود در بازار ایران از کشورهایی مانند تایلند و تایوان وارد می‌شود.
محمدعلی حسینی افزود: تقاضا در این بازار به اندازه‌ای زیاد است که در هر شهر تمام ماهیان تولیدی در مدت یک هفته به فروش می‌رسد و تولیدکنندگان نیازی به دریافت سفارش از سایر شهرها ندارند.
مشاور پرورش ماهیان زینتی ادامه داد: توجیه اقتصادی قابل توجه پرورش ماهیان زینتی، این شغل را به یک مدل کسب و کار ارزان و پردرآمد تبدیل کرده است که با حداقل هزینه و امکانات می‌تواند سرمایه اولیه را در عرض چند ماه به حداقل ۲ برابر برساند.
وی تصریح کرد: قیمت خرید ماهیان زینتی در بازارهای اروپا و آمریکا چندین برابر بازار داخلی است و همین عامل سبب می‌شود صادرات ماهیان زینتی ارزآوری قابل توجهی برای کشورمان داشته باشد.
حسینی در پایان اظهار کرد: هم‌اکنون و با افزایش قیمت ارز در کشور، این صنعت سود بیشتری را نصیب تولید کننده و کشور می‌کند.
قشم تنها مرکز تولید و پرورش ماهیان زینتی در آب شور کشور
رییس شیلات و کشاورزی سازمان منطقه آزاد قشم نیز در این رابطه به خبرنگار ایرنا گفت: پرورش ماهیان زینتی آب شور کشور تنها در قشم انجام می‌شود.
منصور آزاد افزود: ظرفیت اسمی مرکز قشم ۱۰۰ هزار قطعه است اما به دلیل پیدا نکردن بازار حدود ۱۲ هزار قطعه تولید دارد.
وی ادامه داد: توسعه ناهمگون شیلات در قشم باعث به صرفه نبودن برخی حوزه‌ها و مغفول ماندن برخی حوزه‌های دیگر شیلاتی شده که ماهی تزیینی از جمله آن است.
رییس شیلات منطقه آزاد قشم تصریح کرد: ماهی تزیینی با هزینه‌ای کمتر نسبت به حوزه‌های دیگری همچون پرورش میگو و غیر آن می‌تواند ارزش افزوده ۱۰ برابری داشته باشد و زمان سوددهی آن نیز کوتاه‌تر است.
وی اظهار کرد: در جزیره قشم حدود ۳۰۰ کیلومتر ساحل وجود دارد و ماهیان مولد زینتی به راحتی در دسترس قرار دارند اما هیچکس به آن اعتنایی نمی‌کند و برای فعالیت در این حوزه تلاشی صورت نمی‌گیرد.
آزاد افزود: عمر این ماهی‌ها زیر یک سال است و اگر به موقع برداشت نشوند از بین می‌روند و فرصت‌ها از دست می‌رود.
وی ادامه داد: برای توسعه علمی در حوزه شیلات و آموزش اصولی فعالان این حوزه، قراردادی بین موسسه آموزش عالی قشم و منطقه آزاد این جزیره به امضا رسیده است.
رییس شیلات منطقه آزاد قشم تصریح کرد: بر اساس این قرار داد آموزش شیلاتی در سه سطح عمومی، کارشناس فنی و تخصصی با هدف بهبود عملکرد و توسعه فعالیت‌های شیلاتی در جزیره انجام می‌شود.
در شرایط دشوار اقتصادی کنونی کشور و نیاز مبرم به اشتغالزایی و ارزآوری، با گسترش کسب و کارهایی چون پرورش ماهیان زینتی و صادرات آن که مشتریان قابل توجهی هم در خیلی از کشورها دارد، می‌تواند ضمن ایجاد درآمدزایی برای شاغلان، به بخش اقتصاد کشور هم کمک کند.
حمایت دولت و شیلات ایران و ممنوع کردن ورود ماهیان زینتی که در داخل کشور تولید می‌شود، گامی مهم برای توسعه بازار و حمایت از تولیدات داخلی است و می‌تواند آینده مناسبی برای این صنعت رو به رشد داشته باشد. همچنین رفع برخی موانع بروکراسی می‌تواند سرعت شکوفایی این صنعت را افزایش دهد.
جزیره قشم با وسعت یکهزار و ۵۰۰ کیلومترمربع از تنگه هرمز به موازات ساحل جنوبی ایران به طول ۱۳۵ کیلومتر و عرض میانگین ۱۱ کیلومتر در خلیج فارس گسترده شده است. شهرستان قشم شامل جزیره‌های قشم، هنگام و لارک حدود ۱۵۰ هزار نفر جمعیت دارد.
