«سرقت بزرگ»|ماتادورها زعفران ۱۰میلیونی ایران را ۲۶۰میلیون تومان می‌فروشند/ پاسخ مسئولان به این دزدی آشکار چیست؟
درحالی میانگین نرخ صادرات زعفران ایران در سال گذشته ۱۶میلیون و ۲۵۰هزار تومان بوده و این محصول ۷ تا ۱۰ میلیون تومان از کشاورزان خریداری شده است که نرخ این محصول در بازارهای جهانی تا ۲۶۰ میلیون تومان نیز به فروش می‌رسد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، زعفران که از آن به‌عنوان طلای سرخ یاد می‌شود، یکی از محصولات کشاورزی است که تقریباً انحصار تولید آن در اختیار کشاورزان ایرانی است ولی این تنها انحصاری است در دنیا که نفعی برای انحصارگر نداشته و سهم کشاورزان ایرانی از تولید و فروش این طلای سرخ ناچیز است، در مقابل، انحصار فروش و سودآوری این محصول در اختیار کشورهای دیگری از جمله اسپانیا است و جالب‌تر اینکه دنیا هم زعفران ایران را به نام ایران نمی‌شناسد و نهایت اینکه سهم زعفران‌کاران ایرانی از این طلای سرخ گمنامی و ارزانی است، در عین حال مسئولان و دولتمردان طی سالهای متمادی گذشته اجازه دادند که این دزدی آشکار از جیب کشاورزان ایرانی به‌نفع دلالانِ عمدتاً خارجی انجام شود و تدبیری برای این مسئله نداشته‌اند.
خبرگزاری تسنیم در نظر دارد در پرونده «سرقت بزرگ» به بخشی از این معضلات زعفران در قالب گزارش و گفتگو با فعالان این محصول بپردازد.
نزدیک به ۹۰ درصد زعفران دنیا در ایران تولید می‌شود و تولید این محصول در کشورمان سابقه طولانی دارد اما در دنیا زعفران ایران را با برندهای تجاری اسپانیا می‌شناسند و زعفران از ایران به‌صورت فله یا بسته‌های غیرتجاری و مصارف خرده‌فروشی به‌صورت قانونی و غیرقانونی و چمدانی از کشور خارج می‌شود.
محمد علی طهماسبی معاون وزیر جهاد کشاورزی در ارتباط با سطح زیر کشت این محصول در ایران و جهان گفته است: از ۱۲۲ هزار هکتار سطح زیر کشت جهانی زعفران حدود ۱۱۵ هزار هکتار مربوط به ایران است یعنی حدود ۹۰ درصد تولید و سطح زیرکشت زعفران به ایران اختصاص دارد و در کشورهای همسایه تنها حدود ۵ هزار هکتار زعفران کشت می‌شود.
زینلی مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی نیز در ارتباط با ارزآوری این محصول اظهار داشت: سال گذشته ۲۸۰ تن زعفران به خارج از کشور صادر شده و ۳۵۰ میلیون دلار برای کشور ارزآوری داشته است؛ در پنج‌ماهه سال جاری نیز به‌رغم تمامی موارد و مشکلات ۷۶ تن زعفران به خارج صادر شده است.
بر اساس این رقم صادرات و ارزآوری صورت‌گرفته، میانگین صادرات هر کیلوگرم زعفران ایرانی ۱۶ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان (محاسبه با دلار ۱۳ هزار تومانی) بوده است که شامل صادرات به‌صورت فله و بسته‌بندی‌های کوچک می‌شود؛ عدد به‌دست‌آمده ۱۶ میلیون تومانی صادرات هر کیلوگرم زعفران نشان می‌دهد که عمده صادرات این محصول به‌صورت فله و با قیمت‌های پایینی بوده است.
این در حالی است که زعفران در ایران حداکثر کیلویی ۱۰.۵ میلیون تومان از کشاورزان خریداری و به‌قیمت‌هایی حدود ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ دلار یا ۱۳ تا ۲۰ میلیون تومان به‌صورت فله‌ای به فروش می‌رسد.
زعفران ایرانی حتی در سایت‌های خرید اینترنتی بین‌المللی مانند علی‌بابا، آمازون و ایبی نیز به‌صورت فله با قیمت‌های پایینی به فروش می‌رسد، این در حالی است که همان زعفران بعد از برندسازی توسط دیگر کشورها با قیمت‌های بسیار بالای چند ده میلیون تومانی و حتی چند صد میلیون تومانی به فروش می‌رسد.
زعفران ایرانی با بسته‌بندی و برند دیگر کشورها مانند اسپانیا شناخته شده و به‌قیمت حداقل کیلویی ۹۰ میلیون تومان و در مواردی این محصول تا کیلویی ۲۶۵ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده و به‌عنوان کالایی لوکس به فروش می‌رسد.
به‌طور مثال در سایت ebay آمریکا هر بسته یک‌گرمی زعفران یک برند با توجه به درجه کیفی آن ۱۵ تا ۲۰ دلار یا ۱۹۵ هزار تومان تا ۲۶۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شده که قیمت هر کیلوگرم از این محصول ۱۹۵ میلیون تومان تا ۲۶۰ میلیون تومان می‌شود.
در همین سایت، قیمت زعفران کشمیری (منطقه مورد مناقشه میان هند و پاکستان) یک‌گرمی ۱۱ دلار یا ۱۴۳ هزار تومان قیمت‌گذاری شده است که قیمت هر کیلوگرم از این محصول ۱۴۳ میلیون تومان می‌شود.
برند دیگری در این سایت، یک گرم زعفران را ۹ دلار یا ۱۱۷ هزار تومان قیمت گذاشته است که قیمت هر کیلوگرم از این محصول ۱۱۷ میلیون تومان می‌شود.
فروش زعفران ایرانی در سایت آمریکایی
البته در این سایت خرده‌فروشی آمریکایی، زعفران با برند ایرانی نیز مشاهده می‌شود و معدود از شرکت‌های ایرانی توانسته‌اند محصول خود را به این صورت و به‌صورت بسته‌بندی و ارزش افزوده بیشتر به فروش برسانند اما با وجود این، قیمت برند ایرانی کمتر از سایر برندها، حتی کشمیری است به‌طوری که هر گرم از این محصول ۴ دلار یا ۵۲ هزار تومان قیمت‌گذاری شده است که نرخ هر کیلوگرم آن حداکثر ۵۲ میلیون تومان می‌شود.
در سایت آمازون نیز هر گرم زعفران ایرانی بسته‌بندی‌شده توسط دیگر کشورها تا ۳۰ دلار یا ۳۹۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شده است که قیمت هر کیلوگرم از این محصول حدود ۳۹۰ میلیون تومان می‌شود.
قیمت یک گرم زعفران با بسته‌بندی اسپانیا نیز حدود ۷ دلار یا ۹۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شده است که قیمت هر کیلوگرم از این محصول ۹۰ میلیون تومان می‌شود.
در این گزارش، قصد مقایسه قیمت فروش زعفران به‌صورت فله‌ای و بسته‌بندی‌های کوچک را نداریم و هدف از اعلام قیمت‌ها به کیلوگرم جلب توجه مخاطب به ارزش افزوده‌ای است که می‌توانست عاید تولید کنندگان ایرانی باشد.
آنچه مشخص است قیمت‌های جهانی زعفران هرگز با قیمتی که این محصول در بازار داخلی کشورمان و آن نرخی که از کشاورزان خریداری می‌شود، همخوانی ندارد به‌طوری که نرخ خرید هرکیلوگرم زعفران از کشاورزان داخلی ۷ تا ۱۰.۵ میلیون تومان است که توسط واسطه‌ها، تجار و حتی سازمان تعاون روستایی خریداری می‌شود.
سازمان تعاون روستایی با هدف حمایت از تولید، زعفران کشاورزان را به‌قیمت بالاتر و شاید در برخی از موارد تا یک میلیون تومان بیشتر از نرخ بازار داخلی خریداری می‌کند اما اختلاف زیادی با قیمت‌های جهانی دارد و این سازمان نتوانسته است کشاورزان و تولید کنندگان را برای حضور در بازارهای جهانی توانمند کند.
بر اساس اطلاعیه جدید سازمان تعاون روستایی قیمت خرید هر گرم زعفران نگین از کشاورزان ۱۰۵۰۰۰ ریال، زعفران مشابه نگین ۹۵۰۰۰ ریال، زعفران پوشال مرغوب ۹۰۰۰۰ ریال و زعفران پوشال معمولی ۸۲۰۰۰ ریال است.
