لباس محلی هرمزگان نمادی از اقلیم جنوب

پوشش مردم هرمزگان نشان و نمادی از جنوب می‌باشد که می توان گفت، هرمزگان یکی از مناطق ایران است که پوشش آن‌ها در تن پوش خلاصه نمی‌شود و از تن پوش، حجاب و روسری گرفته تا زیورآلاتی چون خلال متفاوت هستند. بعضی از محققین معتقدند که زری‌دوزی و زیورآلات به کار رفته در لباس مردم این مناطق شبیه لباس‌های هندی و عربی می‌باشد اگرچه نمی‌توان به صورت دقیق آن را تایید کرد.

تن پوش زنان هرمزگان

نقش‌ها، طرح‌ها و رنگ‌ها به تن‌پوش زنان هرمزگان زیبایی می‌بخشد. پیراهن زنان بسته به محل زندگی‌شان گاهی بلند تا مچ پا و گاهی تا زیر زانو می‌رسد. به خاطر گرما جنس پارچه لباس‌ها سبک و نازک در رنگ‌های آبی، بنفش، صورتی و سبز می‌باشد. انواع پیراهن‌های زنان هرمزگانی: کَندوره، گَوَن، اُشکُم، نُشت َه، آستین فراخ، کِلوش، عجمی، چینی، گشاد عربی و ساده شلالی.

پیراهن کندوره: یکی از پیراهن‌های مشهور زنان بندرعباس و همان پیراهن گاندورا اسپانیایی و اروپایی که اعراب مسلمان قرن هشتم میلادی به جنوب ایتالیا و اسپانیا بردند، و مردم اروپا استقبال خوبی کردند. در نواحی مرکزی و قسمتی از شمال غربی استان هرمزگان به ویژه بندرعباس بندرخمیر، کنگ و بندرلنگه این پیراهن بیشتر رایج می‌باشد. قد کندوره تا حدود زانو را می‌پوشاند و از پهلوی یقه به پایین گلابتون دوزی یا خوس دوزی می شود که این تزیینات تا دور یقه می‌باشد.

این لباس دارای حاشیه نوار دوزی پهن در ناحیه دور کمر می‌باشد که اندامی بودن آن و انتخاب قد تا حد زانو به مدل و دوخت آن گوناگونی خاصی بخشیده است. این لباس باعث نمایان‌گر شدن شلوارها می‌شود و شاید به همین خاطر در بین زنان و دختران جوان بندری رایج می‌باشد. بعضی از مردم به پیراهن کندوره چهار درزی نیز می‌گفتند.

پیراهن کمر چین

یکی از زیباترین پیراهن‌های قدیمی زنان که قدمت بیشتری نسبت به دیگر لباس‌ها دارد. این تن‌پوش در گذشته در بندرعباس، شهرهای اطراف آن منجمله میناب و رودان رایج بوده است و به آن پیراهن دورچین نیز می‌گویند.

این پیراهن گاهی با بالاتنه ساده و یقه گرد دوخته می‌شود و گاه با برشی دالبری شکل در زیر سینه و یقه هفت که زیر سینه تا خط کارور را چین‌های منظمی می‌دهند. آستین‌های این پیراهن دو تکه بوده که شامل تکه آستین و سرآستین‌ها می‌باشد. سرآستین‌های این پیراهن تا اندازه مچ دست می‌دوزند و با چین‌های ریزی سرآستین‌ها را به آستین وصل می‌کنند. نمای این شلوار مانند دامن می‌باشد و در مناطق مختلف علاوه بر دمپا، دو درز پهلوی شلوار را با نوارهای تزیینی، زری و یا با چرخ گلدوزی می‌کنند.

چادر 

در یک قرن اخیر زنان بندری و هرمزگانی از پارچه‌های گوناگونی در طرح‌های مختلف استفاده می‌کردند. اغلب چادر‌ها در رنگ‌های قهوه ای،خردلی و خاکستری مایل به آبی و دارای طرح‌ها و نقش‌های بسیار زیبا و جذاب بودند. معمولا چادر بندری را به دو روش لا نیم لا و کول زدن می‌بندند، در روش اول یک گوشه را با دست بر روی دوش می‌اندازند و طرف دیگر آزاد می‌باشد و در روش دیگر یک طرف چادر را دور سر می‌پیچند و گوشه آن را در ناحیه گوش رها می‌کنند.

شلوار بندری

در هرمزگان علاوه برتزیین تن‌پوش، روی شلوار را نیز تزیین می‌کنند. طرح کلی شلوار در اکثر مناطق یکسان می‌باشد. به این شلور، شلوار دمپا تنگ می گویند که از مچ پا تا زانو تنگ و از زانو تا کمر حالت لوزی شکل به خود گرفته و کاملا گشاد و راحت است. برای بستن کمر این شلوار مانند شلوار زنان ترکمن و کرد، از لیفه ای استفاده می‌کنند و با کش یا پارچه محکم می‌کنند. برای  پوشیدن راحت این شلوار، دمپای آن را به طرف داخل پا چاک داده و با زیپ و یا دکمه ای دست ساز آن را می‌بندند.

تزیینات روی لباس‌ها

زنان از دوخت‌های دستی مانند زری دوزی، روزدوزی، پولک دوزی، کمه دوزی، خوس دوزی و… برای تزیین استفاده می‌کردند.

برقع: نوعی حجاب که جنبه تزیینی نیز دارد و اغلب زنان ساحل نشین قشم، بندرلنگه، جاسک و بندرعباس از آن استفاده می‌کنند و در مناطقی مانند رودان، حاجی آباد و بستک دیده نمی‌شود.

اورنی

اورنی از پارچه حریر یا شیفون در رنگ‌های شاد و زنده سبز، قرمز، نارنجی و زرشکی و آبی دوخته می‌شود. برای تزیین از گل‌های ریز و درشت بته جقه ای، گل بادامی و… در جلو صورت استفاده می‌کنند و سطح داخلی اورنی با پولک و گلابتون و یا با نخ‌های طلایی و نقره ای تزیین می‌شود. اورنی را دور سر و صورت می‌پیچند و یک قسمت آن را روی سینه آزاد رها می‌کنند که در اصطلاح محلی به آن کول (kul) می‌گویند.