«معجزه آبخیزداری»|۱۰ راهبرد کلان توسعه فناوری های مرتبط با آبخیزداری
توسعه فناوری های مرتبط با آبخیزداری از مسائل مهمی است که در سند راهبردی توسعه فناوری های آب و خشکسالی، بدان تصریح شده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم «پرونده معجزه آبخیزداری»؛ امروزه گسترش و توسعه بی رویه شهرها، عدم توزیع مناسب و متعادل جمعیت و مشکلات ناشی از آن، اجرای طرح های عمرانی بدون رویکرد حفاظتی محیط زیست، حکمرانی ناکارآمد آب و خاک، بهره برداری غیراصولی و عدم سازگاری فعالیت ها با شرایط طبیعی بوم سازگان، غفلت از کارایی فرهنگ بومی، روش های سنتی و مشارکت مردمی منجر به دشواری فراوانی برای بشر شده است. این عوامل موجب بیابان زایی، تخریب پوشش گیاهی و جنگل ها، تخریب اراضی به ویژه فرسایش تشدیدی خاک و تولید رسوب، تغییر اقلیم، کاهش و آلودگی منابع آب، آلودگی خاک، هوا و محیط زیست و از بین رفتن تنوع زیستی و تهدیدات امنیت انسانی شده و تنگناها و محدودیت های عمده ای با را به وجود آورده است.
از راهکارهای موثر برای مقابله با این دشواری ها، مدیریت جامع حوزه آبخیز و آبخیزداری است که خوشبختانه این مساله در اسناد و قوانین بالادستی بخوبی بیان شده است که یکی از مهمترین اسناد در این باره، «سند راهبردی توسعه فناوری های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست» است که این سند در معاونت علمی ریاست جمهوری تدوین و در تاریخ ۱۸ اسفند ۱۳۹۹ توسط معاون علمی و فناوری رئیس جمهور به منظور اجرا به کارگروه تخصصی آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست ابلاغ شده است.
سیاست ها و اهداف کلان سند راهبردی توسعه فناوری آب
در این سند راهبردی، توسعه و بومی سازی فناوری های مورد نیاز مدیریت جامع حوزه آبخیز، حفاظت، احیا، توسعه و بهره برداری بهینه از منابع آب، خاک و بوم سازگان ها با رعایت اصول توسعه پایدار به عنوان یکی از سیاست های های کلان معرفی شده است. همچنین در این راستا اهداف کلان زیر در این سند درباره مدیریت جامع حوزه آبخیز به تصویب رسیده است:
- دستیابی به تأمین حداقلی نیاز داخلی و ۲۰ درصد بازار منطقه ای فناوری های نوین مدیریت جامع حوزه های آبخیز، آبخوانداری و تعادل بخشی آب زیرزمینی و توسعه پایدار بوم سازگان ها و حفظت محیط زیست
- دستیابی به ۲۰ درصد بازار منطقه ای خدمات و محصولات فناورانه تولید داخل در حوزه های آبخیز، آبخوانداری و تعادل بخشی آب زیرزمینی و توسعه پایدار زیست بوم ها و حفظ محیط زیست
- دستیابی به جایگاه اول منطقه (یا جزء ۱۰ کشور برتر دنیا) در تولید علم و فناوری حوزه آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست
راهبردهای کلان سند راهبردی توسعه فناوری آب و خشکسالی
در «سند راهبردی توسعه فناوری های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست» به راهبردهای کلان در خصوص فناوری های مرتبط با آبخیزداری و مدیریت جامع حوزه آبخیز اشاره شده است که این راهبردها عبارت است از:
- تأمین فناوری های مورد نیاز مدیریت جامع حوزه آبخیز در تعادل بخشی پایدار منابع و مصارف آب، حکمرانی مدبرانه و مدیریت بهم پیوسته منابع آب و مدیریت سیل و خشکسالی
- بهینه سازی فناوری های مدیریت منابع و مصارف آب، بهره گیری از آب های غیرمتعارف و کاهش تبخیر
- بازنگری و توسعه رشته های مرتبط با حفاظت خاک و آب و آبخیزداری در راستای تربیت نیروی انسانی متخصص و اثربخش در امر حفاظت آب و خاک و مدیریت همه جانبه منابع آبخیز
- توسعه فناوری های آموزش و ترویج مدیریت و حفاظت خاک و آبخیزداری
- تبیین سازوکارهای ارتقای مشارکت ذینفعان و ذیربطان در مدیریت و حفاظت آب و خاک (و آبخیزداری)
- توسعه روش های تعادل بخشی حقابه ها در بوم سازگان ها
- توسعه فناوری ها و روش های کنترل مناطق بحرانی و کانون فرسایش خاک و تولید گردوغبار
- توسعه پژوهش های کاربردی، تریوج و تجاری سازی فناوری های بومی و نوین
- توسعه و تعالی الگوهای سازمانی و حقوقی حفاظت خاک و اراضی کشور (ارائه الگوهای سازمانی مناسب اجرایی برای حفاظت خاک و آبخیزداری)
- ارتقای توانمندی های دانش بنیان برای حفاظت آب و خاک و مهار رسوب (با آبخیزداری)
