بروز تنش خشکسالی در شالیزارهای مازندران
کشاورزان دشت هراز واقع در شهرستان های آمل ، بابل ، محمود آباد و فریدونکنار که آب مورد نیازشان از رودخانه مهم و بزرگ هراز تامین می‌شود ،به دلیل کاهش محسوس روان‌آب ، پمپ‌های آب چاه‌های کشاورزی را روشن کرده‌اند تا در حساس‌ترین مرحله از رشد گیاه برنج دچار مشکل نشوند.
مشاهدات خبرنگار ایرنا و اظهارات کارشناسان جهاد کشاورزی و شرکت آب منطقه ای مازندران نشان می دهد که نوبت دهی آب رودخانه ها هم از سوی شرکت آب منطقه ای در حال انجام است ، اما به دلیل کاهش روان آب رودخانه ها این مقدار آب پاسخگوی نیاز شالیزارها نیست ، با این که فاصله نوبت رها سازی آب در رودخانه های مختلف استان ۲ برابر شده است.
طبق آمار رسمی جهاد کشاورزی مازندران از ۲۱۵هزار هکتار اراضی کشاورزی که امسال در استان زیر کشت برنج رفته است ۱۱۰ هزار هکتار آن در دشت هراز واقع است که آب این دشت بزرگ از طریق رودخانه هراز تامین می شود.
شالیزارهای دشت هراز هم اکنون در مرحله خوشه بندی قرار دارند، مرحله ای که بر اساس کارشناسی نیاز آبی گیاه برنج از حساسیت بالایی برخوردار است تا شیره دانه برنج بدرستی شکل بگیرد. در این مرحله اگر آب به اندازه کافی به گیاه نرسد ، با توجه به گرمای حدود ۴۰ درجه ای هوا ، تنش خشکی زمین سبب پوکی دانه می شود.
اگرچه هشدار کمبود آب در شرق مازندران از ابتدای سال جاری از سوی شرکت آب منطقه ای و سازمان جهاد کشاورزی برای جایگزینی کشت برنج داده شده بود ، اما شالیکاران مناطق مرکزی به دلیل شرایط زمین چاره ای جزء کشت برنج ندارند و تامین آب همواره برای شالیزارها دغدغه جدی آنان است.
در حال حاضر به دلیل کاهش آب سطحی رودخانه ها فاصله زمانی نوبت بندی آب در رودخانه ها نیز بیشتر شده است و کشاورزان با مشکل جدی کمبود آب مواجه هستند.
خطر جدی کاهش محصول برنج در دشت هراز
مدیر زراعت جهاد کشاورزی مازندران ضمن تایید کمبود آب و تنش خشکسالی در شالیزارهای منطقه مرکزی مازندران گفت: در حالی با کمبود آب سطحی مواجه هستیم که گیاه برنج در مرحله حساس رویشی یعنی خوشه بندی قرار دارد و شالیکاران حتما باید نسبت به آبیاری شالیزارها اقدام کنند.
خلیل حقیقی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با اظهار این که در این مرحله از رشد گیاه آب باید پای بوته برنج باشد تا شیره دانه پوک نشود، اضافه کرد: اگر کشاورزان در این مرحله کم توجهی کنند ،با خطر جدی کاهش محصول مواجه خواهند شد.
وی با اظهار این که تقریبا تمامی کشاورزان منطقه حداقل یک حلقه چاه نیمه عمیق داخل زمین شالیزاریشان دارند ، ابراز امیدواری کرد که بتوانند با بهره گیری از آب های زیرزمینی تنش خشکسالی ناشی از کمبود روان آب های رودخانه ای را به حداقل برسانند.
این کارشناس کشاورزی برنجکاری اظهار داشت : کارشناسان مراکز خدمات کشاورزی مناطق مختلف استان آماده هر گونه کمک کارشناسی به شالیکاران هستند و از سوی دیگر با هماهنگی مدیران جهاد کشاورزی شهرستان ها با شرکت فرآورده های نفتی ،سوخت چاه های کشاورزی نیز بر اساس مقررات به اندازه کافی تهیه و تامین شده است.
مدیر زراعت جهاد کشاورزی مازندران بر لزوم همکاری همه کشاورزان در شرایط کم آبی تاکید کرد و گفت : به طوریقین با مصرف بهینه آب کشاورزی که نیاز آب دشت هراز تقریبا تا ۲۰ روز آینده است، می توانیم بدون خسارت از این تنش خشکسالی گذر کنیم.
مازندران با تولید بیش از ۹۵۰ هزار تن برنج سفید ،۴۲درصد برنج مورد نیاز کشور را تامین می کند.
کاهش ۵۶درصدی دبی آب رودخانه‌ها
مدیر عامل شرکت آب منطقه ای مازندران هم با تایید بروز کمبود آب همه مناطق استان حتی در دشت هراز گفت :طبق بررسی های آماری آبدهی رودخانه های مازندران در خرداد ماه تا ۵۶درصد نسبت به خرداد ماه سال گذشته کاهش یافته است.
دکتر محمد ابراهیم یخشکی با بیان این که دبی روان آب هفت رودخانه مهم چشمه کیله ، چالوس ، هراز ، تالار ، بابلرود ، تجن و نکا رورد در خرداد ماه بشدت کاهش یافت است ، افزود: دبی آب حتی در رودخانه هراز که به عنوان حوزه آبریز دشت هراز محسوب می شود نیز حدود ۶۲درصد نسبت به خرداد سال گذشته کمتر نشان می دهد.
یخکشی با بیان اینکه نوبت دهی آب رودخانه های مازندران با فاصله بیشتری در حال انجام است، بیان داشت: در حال حاضر تامین آب اراضی پایین دست شهرستان های مرکزی واقع در دشت هراز مورد توجه بیشتری است.
وی با درخواست از کشاورزان برای مدیریت آب و همکاری با یکدیگر برای پشت سرگذاشتن مشکل ، گفت : بررسی وضعیت منابع آب سطحی در خرداد ماه امسال نشان می دهد که متوسط بارندگی حوزه آبریز رودخانه های مازندران ۲۳ میلی متر و حجم ریزش معادل آن ۶۱ میلیون متر مکعب بوده است که که در مقایسه با خرداد سال گذشته ۳۰۱ درصد افزایش داشته ، اما برآورد حجم آبدهی هفت رودخانه مهم استان در خرداد ماه امسال ۱۸۱ میلیون متر مکعب است که ۵۶ درصد کمتر از خرداد ماه سال گذشته است.
مدیر عامل آب منطقه ای مازندران میزان بارندگی تجمعی حوضه آبریز رودخانه های مازندران در سال آبی جاری یعنی از مهر ماه سال گذشته تا خرداد ماه سال جاری را ۴۴۹ میلی متر و حجم ریزش آن را معادل ۱۱ هزار و ۷۲۷ میلیون متر مکعب عنوان کرد و توضیح داد : این مقدار در مقایسه با مدت مشابه سال آبی گذشته ۲۷ درصد کاهش نشان می دهد. همچنین برآورد آبدهی هفت رودخانه مهم استان نیز در سال آبی جاری یکهزار و ۸۰۴ میلیون متر مکعب است که نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته ۴۵درصد کاهش نشان می دهد.
یخکشی تصریح کرد: طبق بررسی های شرکت آب منطقه ای مازندران میزان بارندگی تجمعی در فصل زراعی جاری یعنی از فروردین تا پایان خرداد امسال در حوزه رودخانه ای استان ۹۹ میلی متر و حجم ریزش آن معادل ۲ هزار و ۵۸۷ میلیون متر مکعب بوده است که نسبت به مدت مشابه سال زراعی گذشته ۳۸ درصد کاهش نشان می دهد.
وی برآورد حجم آبدهی هفت رودخانه مهم استان در فصل زراعی جاری را نیز ۶۴۴میلیون متر مکعب عنوان کرد و گفت: این مقدار نسبت به سال زراعی گذشته ۵۹ درصد کاهش نشان می دهد
یخکشی نیاز آب سطحی کشاورزی مازندران را ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون متر مکعب عنوان کرد و افزود : این در حالی ست که کمتر از ۷۰۰ میلیون متر مکعب روان آب تحت مدیریت است.
مازندران بیش از پنج میلیارد متر مکعب آب سطحی دارد که بیش از سه میلیارد متر مکعب آن سر ریز شده به دریا می ریزد.
