وضع نابسامان بازار سیب‌زمینی و تداوم زیان کشاورزان اردبیلی

در حالی که کشت سال زراعی جدید سیب زمینی در اردبیل آغاز شده است هنوز دهها تن سیب زمینی کشاورزان که به امید افزایش قیمت در انبارها نگهداری می‌شد در حال فاسد شدن و نابودی بوده می‌باشد، محصول کشاورزان در هشت ماه گذشته به قیمت مناسب فروش نرفته و روی دست آنها مانده است.

تعدادی از کشاورزان میزان سیب زمینی در انبار مانده استان اردبیل را بیش از ۱۰۰ هزار تن اعلام می‌کنند ولی متولیان بخش کشاورزی استان در آخرین اظهار نظر خود، این عدد را اغراق آمیز و غیرواقعی عنوان کردند.

خلیل نیکشاد با بیان این که همچنان بخشی از محصول تولیدی سیب زمینی روی دست کشاورزان مانده است، با رد ادعای به فروش نرفتن بیش از ۱۰۰ هزار تن محصول سیب زمینی استان اردبیل افزود: محصول مانده کشاورزان استان حدود ۵۰ هزار تن است.

وی سیب زمینی را محصولی آسیب پذیر در برابر عوامل محیطی عنوان کرد و ادامه داد: این محصول باید به شکل تازه خوری تولید و روانه بازار شود ولی کشاورزان محصول تولیدی را در انبارها و سردخانه‌ها نگهداری می‌کنند تا به قیمت بالاتری بفروشند.

در عین حال به گفته سیب زمینی کاران اردبیلی، حتی آنهایی هم که محصول خود را در ماه‌های گذشته به فروش رسانده‌اند به دلیل نابسامانی وضع بازار،  سیب زمینی خود را به قیمت نازل به دلالان عرضه کرده و متحمل ضررو زیان قابل توجهی شده‌اند.

رئیس جهاد کشاورزی استان اردبیل، شیوع کرونا و تعطیلی غذاخوری‎‌ها و تالارها را از جمله عوامل موثر در کاهش مصرف سیب زمینی در داخل کشور و به فروش نرفتن بخشی از محصول تولیدی استان اردبیل عنوان کرد و گفت: هم اکنون هر کیلوگرم سیب زمینی قابل مصرف در استان اردبیل به صورت عمده به قیمت ۱۸ هزار تا ۲۰ هزار ریال به فروش می‌رسد.

وی همچنین با اشاره به خرید و فروش سیب زمینی جوانه زده و با مصرف خوراک دام در استان اردبیل به قیمت هر کیلوگرم هفت تا هشت هزار ریال گفت: این میزان سیب زمینی به علت نگهداری نشدن در انبارهای فنی و انبارهای سرد در حال خراب شدن است.

ضرورت توسعه ظرفیت سردخانه‌ای و صنایع تبدیلی در استان اردبیل 

بر اساس اعلام کارشناسان، نیمی از محصول سیب زمینی تولیدی استان اردبیل از طریق صادرات، فروش در بازار داخلی، مصرف توسط اهالی استان، استفاده به عنوان بذر و تحویل به کارخانه‌های چیپس و صنایع جانبی در فصل پاییز و زمستان به فروش می‌رسد ولی نیمی از محصول که بالغ بر ۴۰۰ هزار تن است، در انبار و سردخانه نگهداری شده و به تدریج از طریق صادرات، عرضه در بازارهای داخلی و تحویل به صنایع جانبی به فروش می رسد.

برای نگهداشت ۴۰۰ هزار تن محصول سیب زمینی مازاد استان اردبیل مشکل جدی وجود دارد به طوری که نیمی از این محصول در سردخانه‌های مکانیزه و بیش از ۲۲۰ هزار تن نیز در انبارهای سنتی و غیرفنی نگهداری می‌شود.

مجموع ظرفیت ۱۸۰ هزار تنی سردخانه‌های استان اردبیل هم جوابگوی نگهداری مازاد تولید استان نیست و بر همین اساس کشاورزان سیب زمینی کار استان اردبیل همواره در نگهداری و فروش محصول خود به خصوص در فصل پاییز و زمستان با مشکل جدی مواجه هستند.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل متوسط مصرف سالانه مردم و صنایع تبدیلی و مصرف بذر سیب زمینی استان اردبیل را ۱۸۰ تا ۲۰۰ هزار تن اعلام کرد و گفت: مابقی این میزان تولید روانه بازارهای داخلی و خارجی می شود.

نیکشاد اظهار کرد: افزایش ماندگاری سیب زمینی منوط به نگهداری در انبارهای فنی و مکانیزه است و تاکنون سردخانه‌های متعددی با ظرفیت ۱۸۰ هزار تن در استان اردبیل احداث شده و امسال نیز با بهره‌برداری از چندین واحد سردخانه، ۲۰۰ هزار تن نیز به ظرفیت سردخانه‌های مکانیزه استان افزوده می‌شود.

وی اضافه کرد: با تکمیل طرح‌های در دست احداث، ظرفیت ذخیره محصولات کشاورزی در استان اردبیل به ۴۰۰ هزار تن رسیده و مشکل نگهداری محصول سیب زمینی استان حل می شود.

او با اشاره به روند شتابان توسعه صنایع تبدیلی با حجم مصرف سالانه ۹۰ تا ۱۰۰ هزار تن در سال، از هماهنگی برای خرید مازاد سیب زمینی مانده کشاورزان استان خبر داد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل بیان کرد: با تعاون روستایی استان نیز هماهنگی شده تا محصول تولیدی با ایجاد غرفه‌هایی در چند نقطه از شهر و در بازار روستاهای راه اندازی شده و در میادین اصلی شهر به قیمت مناسب به خریداران عرضه شود.

وی همچنین از رایزنی با تعاون روستایی برای خرید مازاد محصول کشاورزان استان اردبیل به منظور تولید نشاسته در استان خبر داد و گفت: در صورت وجود مازاد محصول، سیب زمینی تولیدی استان به قیمت توافقی از کشاورزان خریداری می شود.

استاندار اردبیل هم گفت: ایجاد واحدهای صنایع تبدیلی خصوصا برای محصول سیب زمینی در استان از ضروریات بوده و برای توسعه واحدهای موجود تسهیلات لازم از محل بانک‌های مختلف جذب می‌شود.

اکبر بهنامجو احداث انبارهای سرد برای نگهداری فرآورده‌های کارخانجات و صنایع تبدیلی استان برای بازاریابی مناسب را نیز در راستای توسعه واحدها ضروری دانست و از برنامه ریزی برای افزایش ظرفیت سردخانه‌های استان به ۴۰۰ هزار تن خبر داد.

بهنام جو اظهار کرد: با احداث سردخانه طول عمر نگهداری محصولات بالا رفته و ضرر و زیانی متوجه کشاورزان و همچنین صاحبان واحدهای صنایع تبدیلی نمی‌شود.

ارژنگ عزیزی معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار اردبیل هم گفت: در بازار داخلی علیرغم اینکه مصرف خوراکی سیب زمینی بواسطه شرایط خاص کرونایی و نیمه‌فعال بودن رستوران‌ها و تالارهای پذیرایی نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافته ولی میزان جذب واحدهای فرآوری این محصول افزایش داشته است.

وی با اشاره به وجود مقادیری از سیب‌زمینی تولیدی در انبارها گفت: با توجه به هماهنگی‌های انجام شده با واحدهای فراوری روند خرید ادامه دارد ولی برای تحریک تقاضا و امکان عرضه مستقیم محصول توسط خود تولیدکنندگان و یا شبکه تعاونی و روستایی هماهنگی لازم بعمل آمده و قرار است فرمانداران با همکاری شهرداری‌ها مکان‌های مناسب را برای عرضه مستقیم در اختیار افراد متقاضی قرار دهند.

عزیزی افزود: شبکه‌های تعاون روستایی نیز برای توزیع در قالب روستا بازار و یا در اختیار قرار دادن غرفه‌های رایگان در کنار روستا بازار اعلام آمادگی کرده‌اند تا مشکل سیب‌زمینی‌کاران حل شود.

توسعه صادرات حلال بخشی از مشکلات سیب زمینی کاران 

صادرات در سال‌های گذشته همیشه حلال مشکلات سیب زمینی کاران اردبیلی بوده است، هر زمان درهای کشورهای همسایه به روی سیب زمینی تولیدی اردبیل باز بوده وضع اقتصادی کشاورزان این استان نیز روبراه بوده است.

در سال‌های اخیر عوامل متعددی از جمله شیوع کرونا موجب کاهش چشمگیر صادرات سیب زمینی استان شد و در نتیجه عدم کشش بازار داخلی برای انبوه محصول تولیدی موجب کاهش شدید قیمت‌ها و در نتیجه ضرر و زیان کشاورزان شد.

پارسال برای رونق بخشی به بازار و جلوگیری از ضررو زیان بیشتر به کشاورزان تقویت صادرات مورد توجه مسئولان قرار گرفت و میزان صاردات این محصول افزایش قابل توجهی یافت.