راه کوچ عشایر از قلب ایذه می گذرد/عشایر ناراضی، شهروندان گله مند

فرشاد بندانی ترشکی: گذر کوچ و پیمودنِ مسیرهای طولانی ییلاق و قشلاق عشایر تنها به یک و یا چند سال اختصاص ندارد بلکه ایل‌های بزرگ عشایر هر ساله به دلیل نبود راه مخصوص، با گله‌های گوسفند خودشان از درون شهر عبور می‌کنند.

عبور عشایر در سطح شهر مشکلاتی را برای مردم و حتی خود عشایر ایجاد کرده است به طوری که گاهی به خاطر خطرات جاده و تصادفات، شمار زیادی از دام‌های آنها تلف شده و این موضوع حتی جان خود عشایر کوچ رو را نیز تهدید می‌کند به همین دلیل خود عشایر هم از این وضع ناراضی هستند.

به طور مثال، در فروردین سال ۹۷ و در برخورد یک دستگاه مینی‌بوس با دام‌های عشایر در حال عبور از تونل‌های سد کارون ٣، باعث تلف شدن تعداد ۲۰ رأس گوسفند شد و یکی از عشایر در این حادثه جان خود را از دست داد.

همچنین دو روز پس از این حادثه نیز در برخورد سواری پژو با دام‌های عشایر در حال کوچ در جاده ایذه به دهدز، ۱۲ رأس گوسفند تلف شد.

«غلامحسین اسدی» شهردار شهرستان ایذه در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، در این خصوص می‌گوید: ایذه یکی از شهرهای عشایری است که در نقطه تلاقی و مرزی بین دو استان خوزستان و چهارمحال و بختیاری قرار دارد و همه عشایر خواه‌ناخواه از اینجا عبور می‌کنند.

وی بیان می‌کند: عشایر با عبور از درون شهر آسیب‌هایی را به بلوار، میدان‌ها، پارک‌ها و… وارد می‌کنند؛ همچنین برخی از خانواده‌ها از بوی بد دام‌ها ناراضی هستند و احتمال می‌رود که این رایحه ناقل بیماری باشد؛ به طور مثال فضولات حیوانات با مشقت زیاد توسط نیروهای خدماتی شهرداری جمع آوری و پاک‌سازی می‌شود.

شهردار شهرستان ایذه، به راهکارهای موجود برای عبور عشایر و دام‌هایشان اشاره می‌کند و می‌افزاید: عشایر می‌توانند با وسایل نقلیه جابه‌جا شوند و یا عشایری که دوست ندارند از ماشین استفاده کنند، می‌توانند از مسیرهای کمربندی برای تردد استفاده کنند چرا که استفاده از مسیرهای اصلی شهر برای تردد بازتاب خوبی ندارد.

آغاز کوچ بهاره عشایر در ایذه

«علی مؤمنی» رئیس اداره امور عشایر شهرستان ایذه نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر عنوان می‌کند: کوچ بهاره عشایر از مناطق قشلاقی خوزستان به مناطق ییلاقی از فروردین‌ماه امسال آغاز شد و یکی از مسیرهای اصلی تردد عشایر، شهرستان ایذه است.

وی، به مسئله کوچ عشایر اشاره و اظهار می‌کند: کوچ عشایر شهرستان ایذه به صورت برون استانی و درون شهرستانی انجام می‌شود که در این راستا بیش از یک هزار و ۲۰۰ خانوار عشایری به صورت برون استانی به مناطق ییلاقی استان چهارمحال و بختیاری کوچ می‌کنند؛ همچنین حدود یک هزار و ۳۰۰ خانوار به صورت درون استانی و طور عمده به ارتفاعات کوه سفید و کوه منگشت کوچ می‌کنند.

رئیس اداره امور عشایر شهرستان ایذه تصریح می‌کند: به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب شهرستان ایذه، کوچ عشایر این شهرستان از نیمه دوم اردیبهشت‌ماه شروع می‌شود و این کوچ به طور تقریبی ۳۰ روز طول می‌کشد.

وی، به راه‌های تردد عشایر اشاره می‌کند و می‌افزاید: به طور کلی کوچ عشایر از ایل راه‌های دهدز و سوسن انجام می‌شود اما در این راستا مشکلاتی وجود دارد که می‌توان به عدم وجود کنار گذر در پل‌های قوسی و عبور از تونل‌ها اشاره کرد که هر ساله مشکلات بسیاری را برای عشایر به وجود آورده است.

مؤمنی در ادامه عنوان می‌کند: عشایر به همراه دام‌هایشان مجبور هستند که از پل‌ها و تونل‌ها عبور کنند و به رغم پیگیری‌های انجام شده برای رفع این مشکل اما تاکنون این پیگیری‌ها بی‌نتیجه مانده است.

رئیس اداره امور عشایر شهرستان ایذه خبر می‌دهد: با توجه به شیوع بیماری کرونا و اطلاع‌رسانی‌های صورت گرفته بیشتر خانوارهای عشایری، دام و لوازم خانگی خودشان را با خودرو جابه‌جا می‌کنند.

وی می‌گوید: خدمات مورد نیاز خانوارهای عشایری اعم از خدمات بهداشتی، درمانی و خدمات دامپزشکی توسط شبکه بهداشت و درمان و اداره دامپزشکی شهرستان و سایر خدمات مثل تسهیلات بانکی، آب شرب، آرد، علوفه دامی، نفت سفید و توزیع کپسول گاز توسط اداره امور عشایر و تعاونی عشایری شهرستان ایذه تأمین می‌شوند.

مؤمنی بیان کرد: حدود هشت هزار خانوار عشایری در شهرستان ایذه وجود دارد که از این تعداد، چهار هزار و ۳۰۰ خانوار عشایری عضو تعاونی عشایری شهرستان و حدود سه هزار ۷۰۰ خانوار عضو اتحادیه عشایری استان چهارمحال و بختیاری هستند.

رئیس اداره امور عشایر شهرستان ایذه می‌گوید: جامعه عشایری سبک زندگی خاص خود را دارد و طبیعت نقش بسزایی را در زندگی آنها ایفا می‌کند چرا که آنها زندگی خود را از راه دامداری می‌گذرانند و در پی تغییر فصل‌ها و برای تأمین علوفه مورد نیاز دام از مراتع و دسترسی به شرایط مساعد آب و هوایی از نقطه‌ای به نقطه دیگر کوچ می‌کنند.

چرخه‌های اقتصادی و کشاورزی

«احمدرضا محمدی» فعال اجتماعی فرهنگی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار می‌کند: روی خوش ماجرا این است که با فرا رسیدن فصل کوچ، طبیعت نغمه شورانگیز سر می‌دهد و جلوه‌های زیبایی از غوغای کوچ و زندگی عشایری در دامان کوه و دشت‌ها نمایان می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: اما در این مسیر مشکلاتی وجود دارد و آنچه سختی‌های کوچ عشایر را رنج می‌دهد، ایل راه‌هایی است که راه را بر عبور آنها مسدود کرده است و این امر نشان می‌دهد که تسهیل کوچ عشایر در اولویت مسئولان نیست.

محمدی بیان می‌کند: این در حالی است که مسیر دسترسی عشایر به چراگاه‌های ییلاقی باید قبل از آغاز فصل کوچ بازگشایی شود اما با شروع فصل تابستان شاهد هستیم که جاده‌های عشایری به روی عشایر باز نشده و یا اصلاً جاده عشایری وجود ندارد که این امور مشکلات بسیاری را برای این قشر از جامعه به وجود آورده است.

این فعال فرهنگی اجتماعی تصریح کرد: عشایر، مردمی بی‌ریا و زحمت‌کش هستند که با کمترین امکانات بیشترین نقش را در عرصه تولید دارند و ضرورت دارد که مسئولان باید از این قشر حمایت کنند.

محمدی با بیان اینکه در دهه‌های اخیر با احداث سدهای کارون ٣ و ۴، شاهد کوچ اجباری عشایر و روستاییان بودیم که می‌توان آن را کوچ خاموش نامید، می‌افزاید: تعریف نشدن توسعه اشتغال پایدار برای این جمعیت قابل‌توجه است و از سویی باز داشته شدن چرخه‌های اقتصادی که توسط این قشر زحمتکش انجام می‌شد، باعث شد تا شاهد معضلاتی جدی و حاد در مناطق خودمان باشیم.

وی عنوان می‌کند: آسیب‌پذیری شدید در مقابل حوادث و سوانح طبیعی و تصادفات بین جاده‌ای در زمان کوچ، نبود مقاومت و استحکام مسکن عشایری، دسترسی نداشتن به فوریت‌های پزشکی و دام‌پزشکی، خشک‌سالی‌های سال‌های گذشته، سیل و حوادث قهری طبیعت از جمله مشکلات دیگری است که در این مدت گریبان عشایر است.