کوکسیدیوز یک بیماری عفونی رایج و معمول درمیان مرغ ها می باشد که در این بیماری گوارش طیور را تحت تاثیر قرار می دهد و از نظر بالینی مدفوع خونی، پرهای خراب، کم خونی، کاهش اندازه سر و خواب آلودگی و اسهال شکلاتی یا سفید در مرغان دیده می شود. در هنگام کالبد شکافی هم نزدیک مقعد در روده کور خون جمع می شود.
علایم ظاهری بیماری :
- کاهش مصرف خوراک
- کاهش فعالیت پرنده
- خواب آلودگی یا به اصطلاح چرت زدن پرنده که بیشتر در اطراف دیوار جمع می شوند.
- جمع کردن گردن به داخل
- حالت کز کردگی
- تغییر مدفوع شامل مدفوع خون آلوده با رگه های سفید (در بیشتر موارد دفع مدفوع قرمز رنگ یا قهوه ای همراه با خون)
کالبدشکافی/کوکسیدیوز
یکی از مشکلات مربوط به کوکسیدیوز این است که یک اوسیست (عامل بیماری کوکسیدوز) می تواند چندین هزار سلول را از بین ببرد. اگر مرغ تعداد زیادی اوسیست در اثر نوک زدن به کف سالن بخورد، میلیون ها سلول روده آن نابود می شود و هضم خوراک برایش دردناک و غیر قابل تحمل می شود. آسیب به دیواره روده جذب مواد مغذی را کاهش می دهد و منجر به اسهال خونی می شود. توصیه می شود با ارایه مولتی ویتامین ها و پروبیوتیک ها برای بازگرداندن فلور روده اقدام نمایید.
هدف هر مرغدار این است که مطمین شود جوجه ها در معرض پایین کوکسیدیوز قرار می گیرند. آنچه اغلب اتفاق می افتد این است چندین جوجه در معرض اوسیست قرار می گیرند و بعد میلیون ها اوسیست تولید می کند و این را به کل گله سرایت می دهند. اگر محیط به درستی تمیز نشود گله بعدی هم در معرض سطوح بالای کوکسیدوز قرار می گیرد.
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. اولین و مهمترین چیز پاکیزه و خشک نمودن بستر است. اگر گله قبلی به این بیماری دچار شده بود حتما باید بستر قدیمی حذف شود و ضدعفونی مخصوص حذف اوسیست سالن انجام شود. در خوراک هم از کنستانتره هایی استفاده کنید که قادر به نابودی و کم موثرتر کردن اوسیست باشند. این موارد باعث می شود گله شما کمتر در معرض این تک یاخته قرار گیرند.
- عوامل مهم وموثر در ایجاد کوکسیدیوز
- رطوبت بیش از حد سالن
- دان مرغ فاسد
- دان خوردن مرغ از سطح بستر
- خیسی سالن که بر اثر ریختن آب از آبخوری و یا موارد دیگر ایجاد می شود را رفع نکنند.
- نور زیاد سالن که باعث شود مرغ کف سالن را نوک بزند.
درمان های دارویی پیشنهادی موثر در رفع کوکسیدیوز
با جداکردن مرغ های درگیر بیماری ازشیوع بیماری جلوگیری می شود اما در مقیاس بزرگتر مصرف دارو ها برای کنترل کوکسیدیوز پیشنهاد می شود.
بایکوکس ضعیف: ۵۰ cc در ۱۰۰ لیتر آب
بایکوکس شدید: ۱۰۰ cc در ۱۰۰ لیتر آب
سولفاکلوزاین ضعیف: ۱بسته در ۱۰۰ لیتر
شدید: ا بسته در ۵۰ لیتر
استفاده از دارو های فوق حتما تحت نظر دامپزشک مصرف شود.
مصرف گیاهان دارویی در جهت درمان کوکسیدیوز
بسياري از فرآورده هاي گياهي مي توانند علاوه بر دارا بودن اثرات ضدكوكسيديايي با ايجاد يك لايه محافظ موكوسي بر روي روده ها از نفوذ و رشد عامل بيماري جلوگيري كرده و يا با تحريك سيستم ايمني بدن در مقابل عامل بيماري در كنترل كوكسيديوز موثر باشند. عوامل كوكسيديايي تقريبا در هر جايي كه طيور نگهداري مي شوند وجود دارند و معمولا به صورت مكانيكي توسط افراد يا پرندگان در بين قفس ها و مزارع انتقال مي يابد. تاكنون اثرات ضدكوكسيديايي گياهان دارويي زيادي در جهان مورد ارزيابي قرار گرفته است. تعدادي از اين گياهان که در ایران دردسترس می باشد عبارتند از: درمنه خزری، اسفند، زیتون تلخ، چریش، علف هفت بلند، زردچوبه و نیشکر.
