پرورش ماهیان زینتی؛ راهبردی برای رهایی از اقتصاد تک محصولی

پرورش ماهیان زینتی شغلی زودبازده و پردرآمد است که با سرمایه‌گذاری اندک قابل انجام بوده و در سال‌های اخیر با قرارگیری در حیطه مشاغل خانگی توانسته جای خود را باز کند و نامش را به بازار کسب و کارهای موفق گره بزند.
فرهنگ آپارتمان‌نشینی آکواریوم‌داری را به‌عنوان کاری لوکس و پرطرفدار رونق داده و  تقاضا برای تهیه ماهیان زینتی نسبت به سال‌های گذشته بالا است و از همین رو اجرای طرح‌های پرورش ماهیان زینتی برای سهولت تکثیر می‌تواند نقش ویژه‌ای در کارآفرینی و اشتغال‌زایی علاقه‌مندان، فارغ‌التحصیلان دانشگاهی رشته‌های شیلات و همچنین خانواده‌ها داشته باشد.
اکنون تکثیر و پرورش ماهی‌های زینتی در بیش از ۱۸۰ کشور دنیا رواج دارد و  مبادلات اقتصادی در این تجارت پرسود، سالانه ۲۵ میلیارد دلار برآورد می‌شود.
پرورش ماهیان زینتی، علاوه بر اشتغالزایی در حفظ تنوع‌ زیستی و افزایش جاذبه‌های گردشگری موثر بوده و از این طریق نقش بسزایی در جهش اقتصادی بسیاری از کشورهای توسعه یافته دارد.
سالانه حدود ۲۰۰ میلیون قطعه ماهیان زینتی در ایران پرورش و تکثیر پیدا می‌کند که با فراهم بودن بازار صادرات و خودنمایی در بازارهای بین‌المللی، چشم انداز روشنی در توسعه این صنعت و ارزآوری وجود دارد.
ماهیان زینتی بازار صادراتی مناسب‌تری نسبت به ماهی خوراکی دارند و قوانین و تعرفه صادرات آن‌ها نیز کمی آسان‌تر است.

۱۶ درصد از مجموع تولید ماهیان زینتی کشور در شهرستان محلات است و این شهرستان از نظر تنوع تولید ماهیان زینتی رتبه نخست و از نظر میزان تولید بعد از اصفهان، جایگاه دوم کشور را به خود اختصاص داده است.
به گفته رئیس سازمان شیلات ایران، در سال ۹۸، بیش از ۱۲۰ هزار تن صادرات در حوزه آبزیان برای ایران محقق شده که ارزش تقریبی آن بیش از ۴۰۰ میلیون دلار است و تراز تجاری شیلات همچنان مثبت است.

به گفته «نبی‌الله میرزایی» برآورد تولید ماهیان زینتی در سال جاری حدود ۲۱۰ میلیون قطعه است.

ارزآوری ۲ میلیون و ۳۰۰ دلاری آبزی پروری در استان مرکزی
مدیر شیلات استان مرکزی بیان کرد: تکثیرو پرورش ماهیان زینتی دراستان مرکزی ضمن ایجاد اشتغال قابل توجه، ۲ میلیون و ۳۰۰ دلار ارزآوری دارد.
« حسن اکبری » افزود: هر سال ۲۵۰ میلیون قطعه ماهی زینتی در یک‌ هزار و ۶۰۰ محل پرورش آبزیان کشور تولید می‌شود که ۹۰ درصد از صادرات رسمی کشور در این حوزه متعلق به استان مرکزی است و از نظر تنوع تولید گونه‌های آبزی زینتی، این استان جایگاه نخست  را به خود اختصاص داده است.
وی بیان کرد: هر ۵۰ هزار قطعه ماهی زینتی برای یک نفر شغل ایجاد می‌کند و هر قطعه آن در بازار جهانی بیش از  ۲ دلار ارزش صادراتی دارد.
مدیر شیلات استان مرکزی ادامه داد: عمده ماهیان زینتی تولیدی استان مرکزی به‌ویژه شهر محلات به عنوان قطب تولید این آبزیان به کشورهای عراق، ترکیه و افغانستان صادر می‌شود.

جایگاه آبزی‌پروری در اقتصاد مقاومتی نیازمند تقویت است
استاندار مرکزی گفت: آبزی‌پروی از شاخه‌های مهم حوزه کشاورزی است و باید سهم آن به درستی در راهبردهای اقتصاد مقاومتی استان تقویت شود.

سید «علی آقازاده» اظهار داشت: توجه اصولی به تقویت زیرساخت‌های صادرات غیرنفتی از راهکارهای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی است و حوزه آبزی‌پروری و شیلات به‌ویژه شاخه ماهیان زینتی در کارآفرینی، ارزآوری و اشتغالزایی نقش موثری دارد.
وی اضافه کرد: پرورش ماهیان زینتی ظرفیتی موثر در اشتغالزایی و رهایی از اقتصاد تک محصولی است و تکیه بر داشته‌های این بخش در استان و کشور می‌تواند منشا تحرک اقتصادی و درآمدزایی باشد و باید برنامه‌های اصولی و نظارت جدی در این بخش اعمال شود.
استاندار مرکزی ادامه داد: وجود اکواریوم در محیط کار و منزل باعث نشاط می‌شود ضمن آنکه این حرفه می‌تواند بستر شغلی پایدار و خوبی باشد.
آقازاده عنوان کرد: ایران ظرفیت بالایی برای پرورش ماهیان زینتی، استخوانی و غضروفی دارد که نه تنها تامین کننده غذا هستند بلکه در ایجاد رده‌های شغلی مستقیم و غیر مستقیم با ابزی‌پروری نیز تاثیر گذار است.

وی با اشاره به توانمندی محلات در حوزه پروش ماهیان زینتی افزود: شرایط اقلیمی موثر در محلات نه تنها در آبزی‌پروری بلکه در عرصه تولید گل و گیاه نیز زمینه‌های کارآفرین ایجاد کرده و باید به بهترین شکل از این مزیت بهره جست.

استاندار مرکزی با بیان اینکه زیرساخت‌های شهرک ماهیان زینتی از سوی جهاد کشاورزی فراهم شده و تا یک‌سال آینده فعال می‌شود، گفت: شهرک ماهیان زینتی محلات باید به عنوان قطب تولید انواع آبزیان در کشور توسعه یابد و سالانه ۱۰ میلیون یورو ارزآوری کند.

تولید چهار میلیون و ۳۴۴ هزار قطعه‌ای ماهیان زینتی برگ برنده برای محلات

سرپرست مدیریت جهاد کشاورزی محلات گفت: چهار میلیون و ۳۴۴ هزار قطعه انواع ماهیان زینتی امسال در این شهرستان تولید شده و روانه بازارهای داخلی و خارجی شده‌اند.

«احمدرضا جعفری» افزود: این میزان ماهیان زینتی در۱۲ واحد به مساحت ۱۲ هزار و ۸۰۰ متر مربع پرورش یافته‌ و مهمترین گونه‌های آبزی زینتی شامل دالر، پرت، اسکار، دیسکوز، سنکو، مونی، فلاور و آنجل بوده است.
سرپرست مدیریت جهاد کشاورزی محلات اضافه کرد: بچه ماهی زینتی پرورشی از کشورهای تایلند و مالزی و استان اصفهان وارد کارگاه‌های پرورشی محلات می‌شود و برای عرضه در بازارهای داخلی و خارجی تکثیر و پرورش می‌یابد.
جعفری گفت: واحدهای تولیدی ماهیان زینتی در محلات برای ۵۰ نفر در این شهرستان فرصت جدید شغلی فراهم کرده‌اند.
سرپرست جهادکشاورزی محلات با اشاره به عملیات اجرایی شهرک ماهیان زینتی در این شهرستان به عنوان بزرگترین قطب پرورش ماهیان زینتی در کشور گفت: تکمیل این شهرک ۳۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد.
جعفری افزود: ۵۰ درصد از ۶۰ میلیارد ریال اعتبار مصوب شده برای ساخت شهرک ماهیان زینتی محلات تاکنون برای ایجاد بخشی از زیرساخت‌ها شامل گاز، برق، آسفالت و جدول‌کشی هزینه شده است.
وی توضیح داد: شهرک آبزیان محلات در زمینی به مساحت ۱۲ و نیم هکتار و در ضلع شرقی دهکده گل در دست انجام است و ۲۷ قطعه زمین برای شهرک ماهیان زینتی در محلات پیش‌بینی شده و پس از تامین زیرساخت آب، برق و گاز در این شهرک فراخوان واگذاری قطعات اعلام می‌شود.
جعفری، هدف از ایجاد  نخستین شهرک ماهیان زینتی کشور در محلات را حمایت از تولیدکنندگان و افزایش سطح کمی و کیفی محصولات در شاخص استاندارد ملی  با قابلیت صادرات در این شهرستان ذکر کرد.

صادرات ۱۴ هزار دلاری ماهیان زینتی محلات

رئیس صنعت، معدن و تجارت محلات گفت: ۲ میلیون و ۸۲۷ هزار دلار محصولات کشاورزی شامل گل و گیاه زینتی، ماهی زینتی امسال از این شهرستان به خارج از کشور صادر شد که ۱۴ هزار دلار آن با مجموع صادرات ۶۷ هزار قطعه مربوط به صنعت پرورش ماهیان زینتی بوده است.
««رضا ملکی» افزود: این شهرستان  قطب اصلی پرورش ماهیان زینتی در کشور است و نباید از فرصت کارآفرینی این بخش غافل بود.
یکی از  پرورش دهنده‌های عمده ماهیان زینتی در محلات که سالانه چهار میلیون  قطعه ماهی تولید و پرورش می‌دهد، گفت: ۹۵ درصد از صادرات ماهیان زینتی در کشور از محلات صادر می‌شود.
«مهدی شاهرخی» اظهار داشت: با توجه به نوسانات ارز و دلار واردات ماهیان زینتی به داخل کشور کاهش چشمگیری یافته و سبب افزایش سود تولیدکنندگان داخلی شده است.
وی افزود: پرورش ماهیان زینتی نسبت به مشاغل دیگر مشابه سرمایه اندگی نیاز دارد و سودآور است.
این پرورش دهنده ماهیان زینتی تاکید کرد: پرورش آبزیان زینتی کاری تخصصی است و به مهارت کافی و آموزش نیاز دارد.
شاهرخی با اشاره به اینکه بازار فروش در داخل و خارج از کشور وجود دارد، گفت: به‌دلیل افزایش فروش در روزهای پایانی سال با کمبود عرضه مواجه می‌شویم و از شهرهای مجاور این کمبود جبران می‌شود.
وی افزود: ساخت شهرک ماهیان زینتی در توسعه کارآفرینی و شناخته شدن بیشتر این صنعت سودآور، تاثیرگذار است.

محلات واقع در جنوب استان مرکزی با ۵۵ هزار نفر جمعیت، قطب تولید سنگ تزئینی ساختمان، ماهیان زینتی و گل و گیاه زینتی کشور است.