قدمت ۶۰۰۰ ساله یکی از میوه‌های بهشتی در ایران
انگور دارای ۷۹ درصد آب، ۱۴ درصد قندهای مختلف و ویتامین‌های A،B،C،D و املاحی مانند آهن، منیزیم، منگنز، کلر، ید، آرسنیک، فسفر و سیلیس است که دم کرده برگ جوان انگور برای دفع ادرار، بیماری نقرس، زردی و استفراغ مفید است.
شیره انگور، برگ مو، کشمش، شانی و روغن دانه انگور از فرآورده‌های مختلف این گیاه ارزشمند است که هر کدام خواص درمانی دارد و از گذشته‌های دور در درمان بیماری‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
شهر ملایر به عنوان قطب تولید انگور استان همدان طی سال های اخیر شهر جهانی انگور نام گرفت. این شهر دارای باغات انگور گسترده‌ای است که سالانه علاوه بر انگور، محصولات جانبی از فرآوده‌های انگور را به نقاط مختلف عرضه می‌کند.
ایستگاه تحقیقات انگور ملایر یکی از مراکز وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی استان همدان بوده که در این مرکز تولید و تکثیر ارقام مختلف انگور صورت می‌گیرد و در اختیار باغداران و کشاورزان قرار داده می‌شود.
با توجه به تأثیرهای بسیار مهم درمانی و غذایی انگور برای سلامت انسان و همچنین اهمیت ارتقاء کمی و کیفی تولید این محصول در رشد اقتصادی منطقه از مسئولان انتظار می رود حمایت های گسترده تری از فعالان این بخش داشته باشند.
متوسط تولید انگور در ملایر ۲۲ تن در هکتار است
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان با اشاره به وجود ۲۱ هزار و ۶۰۰ هکتار باغ انگور در استان همدان گفت: متوسط تولید انگور در کشور ۱۲ تن در هکتار است در حالیکه متوسط تولید انگور در استان همدان ۱۴ تا ۱۸ تن در هکتار و در ملایر ۲۲ تن در هکتار است.
دکتر قاسم اسدیان در جریان بازدید خبرنگاران ایسنا از ایستگاه تحقیقاتی انگور ملایر، با تأکید بر اینکه چند سالیست اهمیت انگور در کشور محرز شده است، اظهار کرد: ۶۰۰ نوع انگور در کشور وجود دارد که ۳۲۰ نوع آن در استان همدان و ایستگاه تحقیقات انگور ملایر کشت شده و موجود است.
وی با انتقاد از اینکه در کشور ما ابتدا به تولید توجه می‌شود بعد به بازار هدف، تصریح کرد: ابتدا باید بازار هدف را در جهان تشخیص دهیم و بدانیم که کجا و با چه کیفیتی محصولات ما را خریداری می‌کنند.
اسدیان با بیان اینکه باید بازار هدف را بشناسیم و ارتباط معقول داشته باشیم، افزود: باید در قالب شاخص‌های جهانی به بازار هدف صادرات داشته باشیم به طوریکه در تولید سیب‌زمینی باید ابتدا سرانه مصرف بازار هدف را شناسایی کنیم؛ مثلاً در ایران سرانه مصرف سیب‌زمینی ۴۵ کیلوگرم است باقیمانده نیترات تا ۱۸۵ppm و در کشور انگلیس که سرانه مصرف سیب‌زمینی بین ۱۳۰ تا ۱۶۰ کیلوگرم است، باید باقی مانده نیترات در این محصول کمتر ۱۰۰ppm باشد بنابراین با شناخت بازار هدف محصولی تولید کنیم که مورد قبول آن کشور باشد.
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان با اشاره به اینکه بعد از مشخص کردن بازار هدف باید الگوی مصرف بازار هدف باید شناخته شود، بیان کرد: باید بدانیم بازار هدف ما چه نوعی محصول را مصرف می‌کند و بعد از آن باید الگوی تولید و الگوی زراعی را درنظر بگیریم بعد به تولید بپردازیم نه اینکه محصولی تولید شود بعد به فکر صادرات باشیم.
تشکیل زنجیره تولید نیازمند یک اتحادیه است
وی با بیان اینکه تشکیل زنجیره تولید نیازمند یک اتحادیه است، خاطرنشان کرد: کشاورز به تنهایی نمی‌تواند با بازار هدف ارتباط برقرار کند، باید اتحادیه تشکیل شود و افرادی کار بازاریابی، بسته بندی، نگهداری و ایجاد زمینه فروش را انجام دهند تا اشتغالزایی هم ایجاد شود.
اسدیان با تأکید بر اشتغالزایی با شکل‌گیری زنجیره‌های تولید، یادآور شد: در کنار تولید محصول باید صنایع غذایی، نگهداری و بسته‌بندی محصولات نیز مدنظر قرار بگیرد تا هم اشتغالزایی صورت بگیرد و فارغ‌التحصیلان بخش کشاورزی در بخش های مرتبط مشغول به کار شوند.
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان با بیان اینکه انگور یکی از گونه‌های بسیار قدیمی است، گفت: ایرانیان بیش از ۶۰۰۰ سال به کشت انگور پرداخته‌اند. انگور در جهان اهمیت و جایگاه بسیاری دارد و در قرآن کریم بیش از ۴۲ مرتبه از انگور نام برده شده است.
وی با بیان اینکه بیش از ۷۰۰۰ سال است که انسان ها به کشت انگور می‌پردازند، افزود: ۲۰ هزار نوع انگور در جهان وجود دارد که شامل ۶۰۰ گونه از ۱۱ جنس است.
اسدیان با اشاره به اینکه ایران در زمینه تولید انگور مقام نهم را در جهان داراست، خاطرنشان کرد: به طور متوسط ۷۷ میلیون تن انگور در جهان تولید می شود که سهم ایران از این تولیدات حدود سه میلیون تن است.
وجود ۲۸۵۰ پایه متنوع از ژرم پلاسم های انگور
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان با اشاره به تولید نهال انگور در ایستگاه تحقیقات انگور ملایر، اظهار کرد: ۱۲ طرح تحقیقاتی در زمینه ارقام مختلف انگور و شیوه کشت در این ایستگاه انجام شده است.
این مقام مسئول با بیان اینکه در استان همدان ۵۴۰۸ پایه ژنتیکی از گیاهان مختلف از جمله گردو، گندم، گیاهان دارویی و انگور وجود دارد، یادآور شد: ۲۸۵۰ پایه متنوع از ژرم پلاسم های انگور در ایستگاه تحقیقات انگور ملایر وجود دارد.
اسدیان با اشاره به تولید نهال گلدانی در ایستگاه تحقیقات انگور ملایر، ادامه داد: در ایستگاه تحقیقات انگور ملایر برای نخستین بار در کشور، نهال انگور به صورت نهال گلدانی تولید شده است.
وی درباره قابلیت کشت انگور در تمام نقاط استان، بیان کرد: کاشت انگور در تمام نقاط استان جواب می‌دهد اما نکته قابل توجه این است که انگور گیاهی حساس به سرما است و کاشت نهال در حالت داربستی ارتفاع یک متری از سطح زمین سرما کمترین اثر را به جوانه‌ها وارد می‌کند و از طرفی در حالت داربستی انگور تولیدی کیفیت بالایی خواهد داشت.
تولید انگور به روش کشت بافت در ایستگاه تحقیقات انگور ملایر
وی با اشاره به تولید انگور به روش کشت بافت در ایستگاه تحقیقات انگور ملایر، افزود: در ایستگاه تحقیقات انگور یک سلول گیاهی در محیط کشت آزمایشگاهی به گیاه تبدیل شده سپس در مزارع کشت می‌شود.
اسدیان با بیان اینکه تمام نمونه‌های نهال‌های انگور کشت شده در باغ مادری زنده مانده است، تأکید کرد: با توجه به بارش‌های پاییزه در همدان تمام سعی ما بر این است که در باغات همدان نهال‌های زودرس کشت شود.
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان با اشاره به کاربردهای متنوع برگ انگور در صنایع غذایی، مطرح کرد: برگ انگور خواص زیادی دارد به طوریکه از قدیم از برگ انگور دلمه درست می‌شده و در سرو غذاهای مختلف به کار می‌رود همچنین برگ‌های انگور به‌صورت شوری به کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر می‌شود.
وی با بیان اینکه تمام اجزای گیاه انگور مورد استفاده قرار می‌گیرد، یادآور شد: انگور گیاه ارزشمندی است که از تمام اجزای آن می‌توان استفاده کرد به طوریکه از شاخه‌های خشکیده انگور برای تولید ذغال نیز استفاده می‌شود.
تولید بیش از ۲۰۰ هزار نهال انگور در ایستگاه تحقیقات انگور ملایر
عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا نیز با بیان اینکه از محصولاتی که باعث شناخته شدن استان و شهرستان ملایر شده محصول انگور است، گفت: در سال ۹۷ ملایر به عنوان شهر جهانی انگور شناخته شد که یک افتخار برای کشور ماست که در این راستا ایستگاه تحقیقات انگور ملایر در این نامگذاری بی تأثیر نبوده است.
دکتر سیدسعید موسوی با اشاره به راه‌اندازی ایستگاه تحقیقات انگور ملایر در سال ۸۵، اظهار کرد: طی ۱۴ سال گذشته خدمات گسترده‌ای در تولید نهال‌های شناسنامه‌دار انجام شده است.
وی با بیان اینکه تولید نهال شناسنامه‌دار در استان را از اهداف راه‌اندازی ایستگاه تحقیقات انگور ملایر دانست و افزود: ایستگاه تحقیقات انگور ملایر در سال ۹۸ بیش از ۲۰۰ هزار نهال انگور تولید کرده و در طرح فراز که یکی از طرح‌های مهم در تغییر باغات سنتی به مدرن است، ۵۰ هزار نهال به کشاورزان داده شده است.
وی با اشاره به ایجاد استخر ژنی در استان، بیان کرد: برای هر گونه کار اصلاحی و به نژادی نیاز است که استخر ژنی داشته باشیم که در این راستا دو باغ مادری در سال گذشته در استان ایجاد کردیم به‌طوریکه باغ مادری ارقام خارجی با ۷۰ رقم منبع غنی از ژن است و باغ مادری ارقام داخلی با هشت رقم داخلی و در راستای حمایت از تولید داخلی در استان همدان ایجاد شده است.
موسوی با تأکید بر اینکه به زودی این ارقام داخلی تولید و در اختیار کشاورزان قرار خواهد گرفت، خاطرنشان کرد: این ارقام از نظر کمیت و کیفیت ارقام خاصی هستند و به زودی تکثیر خواهد شد و در اختیار کشاورزان استان و کشور قرار خواهد گرفت.
تحقیقات و شناسایی ارقام مختلف در ایستگاه تحقیقاتی انگور ملایر
وی با اشاره به تحقیقات و شناسایی ارقام مختلف در ایستگاه تحقیقاتی انگور ملایر، تصریح کرد: با توجه به اینکه این ایستگاه منبع ژرم پلاسم غنی بوده و ارقام مختلفی در این ایستگاه شناسایی می‌شود، رقمی که شباهت زیادی به رقم انگور بی دانه سفید دارد، شناسایی شده که ضمن اینکه خصوصیات رقم بی دانه سفید را دارد، از نظر کیفیت و عملکرد مطلوب تر از بی دانه سفید است و برنامه آینده ما این است که بعد از اینکه تست های سازگاری این رقم صورت گرفت به عنوان رقم امیدبخش در استان معرفی شود.
عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا با بیان اینکه ایستگاه تحقیقات انگور ملایر در بحث ارقام داخلی ایستگاه برتر بوده است، ادامه داد: در سال های آینده جزء برترین ایستگاه‌های کشور خواهد شد.
این مقام مسئول یادآور شد: در سال ۹۸ هشت رقم توسط دانشگاه تهران معرفی شد که خوشبختانه ایستگاه تحقیقات انگور ملایر جزء سه ایستگاهی است که این ارقام را خریداری و کشت کرده و امسال در اختیار کشاورزان قرار خواهد گرفت.
موسوی خاطرنشان کرد: این ارقام از نظر کمیت و کیفیت برتری دارد و بخشی از این ارقام در واقع ارقامی هستند که عمدتاً مصرف تازه‌خوری داشته و مشکل استفاده از انگور صرفاً برای تهیه کشمش را می‌تواند حل کند.
وی با بیان اینکه صددرصد نهال های گلدانی پس از کاشت در باغ مادری سبز شده‌اند، گفت: براساس سیاست های مرکز تحقیقات عمدتاً تولید نهال به صورت گلخانه‌ای انجام می‌شود و می‌توانیم نهالی با کیفیت و سالم تر و با ریشه های گسترده‌تری در اختیار زارعان قرار دهیم.
۱۹۴ هزار نهال انگور از ایستگاه تحقیقات انگور پیش‌خرید شده است
مسئول ایستگاه تحقیقات انگور ملایر نیز با بیان اینکه ۱۹۴ هزار نهال انگور از مرکز تحقیقات انگور ملایر پیش‌خرید شده است، گفت: در سال ۸۴ رقم «ترکمنستان شماره ۴» به عنوان رقم امیدبخش در همدان معرفی شده و در سال گذشته ۶۰ هزار نهال گلدانی از این رقم کشت شده است و امسال برنامه تولید ۱۲۰ هزار نهال گلدانی از این رقم را داریم.
علیرضا براتی با اشاره به اینکه ۹۵ درصد از کشت انگور کشور رقم بی دانه سفید است، اظهار کرد: براساس سیاست‌های سازمان، ۷۰ رقم انگور خارجی با هدف اینکه کشاورزان را از خشکبار رقم بی دانه سفید خارج کنیم، وارد ایستگاه تحقیقات انگور ملایر شده است.
وی خاطرنشان کرد: پنج رقم روبی سیدلس، فلیم سیدلس، پرلت، رشه مریوان، ترکمنستان شماره چهار به عنوان پیوندک بر روی رقم انگور بی دانه سفید در مساحت یک هکتار پیوند زده شده تا بحث سرشاخهکاری را برای کشاورزان جا بیندازیم تا در آینده نزدیک ارقام دیگر را بتوانیم پیوند بزنیم.
وی اظهار کرد: هشت رقم الماس، صائب، زرین، رخشا، سروش، یاقوت کبود و ترکمنستان شماره ۴ وارد ایستگاه شده و این ارقام می‌تواند کشاورزان را به سمتی ببرد که از بحث خشکبار خارج شده و درآمدزایی بالایی داشته باشد.
براتی با بیان اینکه صفات زودرسی و درصد قند از فاکتورهای مهم این ارقام هستند، افزود: درصد قند جزء فاکتورهای مهم مصرف انگور است که درصد قند این ارقام نسبت به ارقام مشابه بالاتر است.
مسئول ایستگاه تحقیقات ملایر با اشاره به زودرسی ارقام معرفی شده، اظهار کرد: یکی از مشکلاتی که استان همدان دارد، بحث باران است به‌طوریکه کشاورزان در هنگام تولید کشمش با باران های پاییزی مواجه می‌شوند که با کشت این ارقام قبل از بارندگی می‌توانند کشمش را تولید کنند.
وی با بیان اینکه بی دانه‌گی یکی از صفات مهم در اصلاح است که این هشت رقم تماماً بی دانه هستند، یادآور شد: هدف این است که کشاورزان را به سمت تولید انگور تازه‌خوری ببریم تا ضمن افزایش درآمد هزینه‌های تولید را کاهش دهیم.
