“سم”؛ چالش جدید کشاورزان در مازندران

کشاورزان از شالیکاران گرفته تا باغداران معمولا از اواسط بهار تا اواخر تابستان که دوره داشت محصول به شمار می رود همواره با این چالش روبرو بوده و هربار با راهکارهایی تقریبا یکسان و مشابه سنوات گذشته به مقابله با آفات و بیماری ها می پردازند.

اما مشکلی که امسال کشاورزان و به خصوص باغداران مازندران را به شدت نگران می کند نه تنها افزایش چند برابری ارزش سموم شیمیایی برای مقابله با بیماری ها و آفات بوده بلکه تاثیرگذاری اندک و کاهش کیفیت این آفت کش ها و سموم است.

آفاتی نظیر «مگس میوه مدیترانه ای»، «سپیدک»، «شپشک»، «انواع قارچ ها»، «عسلک میوه یا دوده»، «مخملک»، «کنه نقره‌ای»، «مینوز» و تعدادی دیگر از جمله آفاتی هستند که به ویژه در فصل تابستان افزایش یافته و اگر مبارزه مناسبی در رابطه با آنان صورت نگیرد حتی می توانند کشاورزان را از نعمت برداشت محصول نیز محروم کنند.

سموم کشاورزی نامرغوب و گران 

بابک شکوری یکی از باغداران شهرستان تنکابن در گفت‌وگو با ایسنا به هجوم مگس میوه مدیترانه ای از اواخر مردادماه و همزمان با رنگ گرفتن میوه ها اشاره و اظهار کرد: مبارزه با این آفت نیاز به تهیه سموم شیمیایی دارد که متاسفانه علاوه بر افزایش چندین برابری قیمت سموم، اثربخشی آن نیز کاهش یافته است.

وی با بیان مصداقی از کاهش چشمگیر کیفیت سموم و مواد شیمیایی به روغن که مکمل اکثر سموم است اشاره و خاطرنشان کرد: سال های گذشته روغن ها به قدری غلظت داشتند که خارج کردن آن از ظروف بسیار مشکل بود، اما روغن های فعلی موجود در بازار به هیچ وجه چسبندگی، غلظت و کیفیت سابق را ندارند، علت آن نیز نبود پارافین بوده که یک ماده اولیه وارداتی است و شاید به جای آن از روغن های سوخته و یا سایر فرآورده ها استفاده می شود.

این باغدار افزود: همچنین مشاهده شده پس از سمپاشی با استفاده از این روغن ها، یا برگ های درختان ریخته و یا میوه ها شروع به ریزش می کنند، گاهی نیز دو اتفاق همزمان رخ می دهد که خود نیز تجربه چنین اتفاقی را داشتم.

شکوری اقلام مصرفی کشاورزی موجود در بازار را بی‌کیفیت توصیف و با ذکر مثالی تاکید کرد: سال های گذشته اگر باغداری باغ خود را سم‌پاشی می کرد به دلیل بوی تند و مفرط سم موجود در فضا، هیچ حشره ای به باغ نزدیک نمی شد اما با سموم امروزی پس از سم‌پاشی نه تنها هیچ بویی به مشام نمی رسد بلکه حشرات و آفات نیز از بین نمی روند.

وی با اشاره به اینکه غالب سموم شیمیایی وارداتی بوده و تولیدات داخلی نیز فاقد کیفیت لازم هستند، خاطرنشان کرد: قبلا سموم متنوعی از کشورهای اروپایی نظیر هلند در بازار موجود بود که کیفیت بسیار مطلوبی داشت اما سموم فعلی موجود در بازار اکثرا داخلی و بی کیفیت بوده و اگر هم خارجی باشند از کشورهایی نظیر هند و حتی اردن وارد می شوند.

نسخه‌نویسی مشکلات کشاورزی را درمان نمی‌کند

فرزاد منصوری یکی دیگر از باغداران شهرستان تنکابن در گفت‌وگو با ایسنا ضمن انتقاد نسبت به عملکرد جهاد کشاورزی، این مجموعه را تنها مسئول مجوزهای تغییر کاربری و استعلام‎ها دانست و تصریح کرد: جهاد کشاورزی در مورد تهیه و خرید سموم و کودهای شیمیایی و خدماتی دیگر، هیچ کمکی نکرده و عملا وظایف حمایتی خود در قبال کشاورزان را فراموش کرده است.

وی با بیان اینکه کارشناسان جهاد کشاورزی تنها نقش نسخه نویس را دارند، تاکید کرد: وظیفه آنان بازدید از مزارع و باغات و تجویز نوع سموم مخصوص به آفات و نحوه مصرف آن است که این کار را تمامی کشاورزان مجرب و کارآزموده بهتر از کارشناسان انجام می دهند.

منصوری به بی ارزش و بی مصرف شدن دفترچه های باغداری اشاره و تصریح کرد: اکنون تمدید و صدور دفترچه های باغداری تنها هزینه مضاعفی بر دوش باغداران است.

عدم نظارت در بازار اقلام کشاورزی

این باغدار با انتقاد و از رویکرد تعاونی های روستایی و این ادعا که با فروش اقلام در بازار آزاد، سودجویی را تشدید می کنند، خاطرنشان کرد: در برخی اوقات حتی قیمت کود و سمِ تعاونی ها با بازار آزاد تفاوت چندانی نداشته و همچنین در زمانی که بسته های حمایتی در نظر گرفته می شود، شرکت های تعاونی اندکی از اقلام را با قیمت مصوب بین کشاورزان و باغداران توزیع کرده و سهم بیشتری را برای سودجویی راهی بازار آزاد می کنند، در حقیقت به جای اینکه این سوبسیدها مستقیم به دست کشاورزان برسد تقدیم دلالان بازار آزاد می شود.

منصوری با ابراز گلایه از مشکلات نوسان قیمت ها در بازار تصریح کرد: بالارفتن اقلام مورد نیاز کشاورزان نظیر سموم، کودها، ابزار و ادوات باعث شده تا اکنون کشاورزی به صرفه نباشد زیرا قیمت محصولات هیچ گونه همخوانی با هزینه های کشاورزان ندارد، بنابراین سوددهی اندک در بخش کشاورزی سبب شده تا کشاورزان نسبت به ادامه فعالیت دلسرد شوند.

این باغدار در پاسخ به پرسشی مبنی بر خسارت آفت مگس میوه مدیترانه ای در سال گذشته و پیش بینی وضعیت امسال گفت: سال گذشته بخشی از محصولات خرمالو، پرتقال و نارنگی منطقه بوسیله این آفت آسیب دید که از این حیث خساراتی به کشاورزان وارد آمد و پیش بینی می شود امسال با توجه به گرمای هوا و افزایش آفت، خسارات بیشتر شود و یا کیفیت محصولات را کاهش دهد.

مشکلات تحریم گریبانگیر کشاورزی استان مازندران

محمدمهدی حلاجیان، کارشناس و مدرس پیشین جهاد کشاورزی شهرستان رامسر از مشکلات تحریم و تشدید آن در سنوات اخیر سخن گفت و تاکید کرد: متاسفانه تعداد کارخانجات تولید کننده سموم و کودهای شیمیایی داخلی نسبت به وسعت کشاورزی کشور بسیار محدود است، مضاف بر اینکه به علت تحریم ها، مواد اولیه تولید سموم که اکثرا وارداتی هستند در دسترس کارخانجات قرار ندارند و مجبور به واردات هستیم.

حلاجیان در گفت‌وگو با ایسنا دلیل اصلی بالارفتن قیمت سموم کشاورزی و کمبود آن در بازار را علاوه بر تحریم های اقتصادی، تغییر رویکرد صنعت کشاورزی جهان و حرکت به سوی مبارزه بیولوژیک با آفات دانست و تصریح کرد: مطابق دستورالعمل های سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی، کشورهای صاحب نام در صنعت کشاورزی به سمت مبارزه بیولوژیک با آفات و بیماری ها گام برداشتند.

وی در ادامه افزود: بر این اساس کارخانه های تولید سموم شیمیایی اقدام به طراحی و ساخت محصولات سازگار با محیط زیست و فرآورده های بیولوژیک کردند و کشورهای صاحب نامی چون هلند و آلمان مقدار محدود سموم شیمیایی تولید می کنند، حتی کشور هند نیز که تا سال گذشته سموم شیمیایی تولید می کرد، امسال مبارزه بیولوژیک را دستور کار قرار داده است.

این کارشناس رشته مهندسی کشاورزی گرایش زراعت و اصلاح، ادامه داد: نبود برنامه ریزی و پیش بینی آینده محور، اصرار بر کشاورزی سنتی با سبک و سیاق قدیمی، به روز نبودن صنعت کشاورزی، تولیدات ناخالص و کم‌کیفیت داخل، وارد نکردن سموم باکیفیت در کنار کمبود و احتکار سموم و کودهای شیمیایی به دلیل نوسانات بازار، باعث شده تا کشاورز و باغدار بیشترین آسیب را در این آشفتگی متحمل شوند.

حلاجیان با تاکید بر اینکه اگر در فصل شیوع آفات، مقابله مناسبی انجام نگیرد، محصولات باغی به ثمر نمی رسند، خاطرنشان کرد: مبارزه با آفات و بیماری ها دوره زمانی مشخصی دارد که اگر مبارزه مناسبی در این بازه انجام نگیرد همان سود اندک حاصل از فروش محصولات نیز عاید کشاورز نخواهد شد.

وی مشکل افزایش قیمت ها، دسترسی محدود به سموم و کاهش کیفیت این اقلام را مقدمه ای برای مشکلات فصول سرد پیش رو عنوان و اظهار کرد: پیش‌بینی می شود این موضوعات درباره کودهای شیمیایی و مکمل های گیاهی که در زمستان مورد استفاده کشاورزان است ادامه یابد، بنابراین لازم است پیش از وقوع چنین مشکلاتی از هم اکنون مسئولین ذیربط استان در فکر چالش های حوزه کشاورزی استان باشند تا کشاورزان به سمت فروش زمین نروند.