«معجزه آبخیزداری» | راه‌حل جلوگیری از سیل در تهران: دره‌رودها را دریابید
معاون سابق آموزش تحقیقات جهادسازندگی معتقد است از عوامل سیل تهران، دخل و تصرف شدید در دره‌رودهاست، این در حالی است که می‌توان سیلاب را به‌سمت دره‌رودها هدایت کرد و در مصارف مختلف مورد استفاده قرار داد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، محمدتقی‌امانپور جزو مؤسسان جهادسازندگی است. وی تنها مسئول آموزش و تحقیقات این وزارتخانه در ۱۴ سال حیات آن بود. موضوع آبخیزداری در کشور را به‌گواهی دوست و دشمن او زنده کرد و حیات بخشید. وی پس از انحلال جهادسازندگی، ریاست مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهری شهرداری تهران را به‌عهده گرفت.
امانپور راه‌حل مقابله با سیل احتمالی شهر تهران را اجرای «مدل آبخیزداری شهری تهران» بیان می‌کند. در اینجا به روایت وی از اهمیت و ضرورت اجرای این طرح می‌پردازیم:
راه مقابله با سیلاب تهران، اجرای مدل آبخیزداری شهری تهران است. این طرح در زمانی که بنده مسئولیت مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهرداری تهران را به‌عهده داشتم، طراحی شد و زمینۀ اجرای آن فراهم است، ولی متأسفانه مدیران شهری گوش‌شان با این واژه‌ها آشنا نیست. آبخیزداری شهری امکان مدیریت بهینۀ تهران را که ۷۰۰ هزار هکتار مساحت دارد، فراهم می‌کند.
در طرح آبخیزداری شهری تهران، توجه به دره‌رودها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است؛ عدم توجه به آبخیزداری شهری باعث می‌شود تأسیسات فراوانی مثل جاده، سکونت‌گاه، اتوبان و غیره در دره‌رودهای تهران ایجاد شود و سیل همه این تأسیسات را نابود کند و خسارات جانی و مالی زیادی را به‌جای بگذارد، این در حالی است که می‌توان آب ناشی از سیل را در این دره‌رودها هدایت کرد و برای مصارف مختلف مثل آبیاری فضای سبز و تغذیۀ سفره‌های زیرزمینی از آن استفاده کرد و این چیزی است که مطابق و سازگار با طبیعت است، در این صورت دیگر نیازی نیست برای آبیاری فضای سبز از چاه‌های عمیقی که به محیط زیست ضرر می‌رساند و باعث نشست زمین می‌شود، استفاده کرد و استفاده از چاه‌های عمیق را به حداقل رساند؛ زیرا استفاده از چاه عمیق برای آبیاری نوعی بهره‌برداری ناپایدار از منابع است.
در زمان حاضر نزولات شهر تهران حدود ۱۲۰ تا ۲۵۰ میلیون مترمکعب در سال است، ولی متأسفانه به‌جای اینکه از این میزان نزولات به‌صورت پایدار استفاده شود و با هدایت آن به دره‌رودها به مصارف مختلف برسد، با احداث کانال این آبها دفع و تلف می‌شود. ما متأسفانه آمدیم آسفالت، بتون و سیمان کردیم و امکان نفوذ آب باران را در تهران از بین بردیم.
از مزایا و آثار آبخیزداری شهری آن است که باعث کاهش مصرف آب می‌شود. آبخیزداری شهری از درون خانه انجام می‌شود. نزولات آسمانی را که بر پشت‌بام می‌ریزد می‌توان به درون یک مخزن یا بشکه هدایت کرد و برای مصارف مختلف مورد استفاده قرار داد یا اینکه در زیرزمین منبع سیمانی درست کنیم و آبها را به آنجا هدایت کنیم و در مواقع ضروری برای مصارفی مثل آبیاری باغچه، شست‌وشوی ماشین و غیره مورد استفاده قرار داد، همچنین آبی که به کوچه و خیابان جاری می‌شود، می‌تواند با جمع‌آوری، برای آبیاری پارک‌ها مورد استفاده قرار داد یا اینکه فاضلاب منازل را تصفیه کرد و مجدداً مورد استفاده قرار داد.
در تمام دنیا از علم و دانش آبخیزداری شهری برای مدیریت شهری استفاده می‌شود؛ از جمله این کشورها می‌توان به استرالیا، زلاندنو و کانادا اشاره کرد، ولی در ایران با این علم و دانش با تمسخر برخورد می‌شود و نتیجۀ این مسخره کردن، دچارشدن به بلاها و مصیبت‌هایی مثل سیل است که سالانه خسارت فراوان مالی و جانی به‌دنبال دارد.
خداوند برای هدایت آب‌های سطحی در حوزۀ آبخیز تهران دره‌رودها را قرار داده است، ولی بشر با دست بردن در طبیعت، آن را برای اهداف دیگری قرار داده است و همین امر باعث بلا و مصیبت و فجایع زیادی مثل سیلاب شده است.
