معجزه آبخیزداری | دیوار سبز چین؛ بزرگترین پروژه آبخیزداری جهان
بزرگترین پروژه آبخیزداری جهان با کاشت ۱۰۰میلیارد اصله درخت توسط دولت چین در حال انجام است. تاکنون ۶۶میلیارد اصله درخت کاشته شده است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ چین در حال ساختن دیواری بزرگ است؛ اما نه از جنس سنگ و بتن؛ بلکه از جنس درختان تا جلوی اژدهای زرد طوفان شن و ماسه بیابان گبی بایستد و آن را به زانو درآورد.
چین بیش از ۵۰ سال است با دشمنی به‌نام بیابانزایی و طوفان شن و ماسه درگیر است، طوفانی که از “کویر گبی” نشأت می‌گیرد. این کویر با ۱.۳ میلیون کیلومترمربع مساحت، چین را محاصره کرده و پنجمین کویر بزرگ جهان محسوب می‌شود؛ و پیش از این به‌سرعت در حال ویران کردن بخشهایی از چین بوده است. قدرت ویرانی این طوفانها به‌قدری است که بسیاری از مردم چین را با بیماریهای قلبی عروقی حاد مواجه ساخته است.
چیزی که بیشتر از همه ترسناک است این واقعیت است که این مهمان ناخوانده بدون توقف به رشد خود ادامه می‌دهد. پیشرفت صحرای گبی که نزد چینیها به “اژدهای زرد” تعبیر می‌شود، منجر به خسارات بسیار از جمله آوارگی ۳۵۰ هزار نفر شده و بسیاری را با فقر، بدبختی و فلاکت مواجه ساخته است.
تشکیل این بیابان در اواخر قرن گذشته به‌دلیل گسترش مزارع، فشار زیاد جمعیت، خشکسالی و بلایای طبیعی بود که بخشهای وسیعی از مرزهای شمالی چین را به بیابان و کویر تبدیل کرد. الآن دیگر بیابانزایی در آنجا یک مسأله واقعی شده است و به‌دلیل سرعت در پیشرفت، یکی از اصلی‌ترین مشکلات زیست‌محیطی در چین به‌شمار رفته و این معضل تا مغولستان گسترش یافته است.
«دیوار بزرگ سبز» نسخه‌ای است که توسط چینیها برای مقابله با اژدهای زرد پیچیده شده است. به‌اذعان آنها پروژه دیوار چین به‌لحاظ شرایط زیست‌محیطی منطقه، نه‌تنها برای نجات مردم شمال چین اهمیت دارد، بلکه برای امنیت حیاتی و اکولوژیکی چین به‌خصوص پایتخت‌نشینان نقش اساسی ایفا می‌کند، از این فراتر چینیها معتقدند این پروژه می‌تواند آثار و فواید محیط زیستی فراوانی در سطح جهان داشته باشد.
دولت چین برای متوقف کردن کویر و صحرا در سال ۱۹۷۸ برنامه جنگلکاری شمال، شمال شرق و شرق را در قالب پروژه «دیوار بزرگ سبز چین» تصویب کرد و این ممکن است بزرگترین برنامه زیست‌محیطی جهان باشد. در پروژه بزرگ دیوار سبز چین، دیواری به‌عرض ۵۰ متر و طول ۴۵۰۰ کیلومتر با هدف افزایش جنگل از ۵ درصد به ۱۵ درصد ساخته می‌شود.
هدف این طرح ایجاد ۳۵ میلیون هکتار جنگل معادل ۱۰۰ میلیارد اصله درخت است. مقرر شده این تعداد درخت بین سالهای ۱۹۷۸ تا ۲۰۵۰ کاشته شود و تاکنون کاشت بیش از ۱۳ میلیون هکتار معادل ۶۶ میلیارد اصله درخت انجام شده است. در ۱۰ سال اول اجرای این پروژه ۹ میلیون هکتار جنگل حاصل شده است و تا ۲۰۱۰ حدود ۵ میلیون هکتار دیگر به مساحت جنگلها افزوده شده است.
در سال ۲۰۲۰ چین قرار است به پوشش ۲۳ درصد از قلمروی چین و در سال ۲۰۵۰، به ۲۶ درصد برسد. تاکنون از بین مزارع جنگلی تأسیس‌شده، ۶۰ درصد متعلق به افراد، ۳۰ درصد دولت و ۱۰ درصد بقیه است.
دیوار بزرگ سبز چین به‌عنوان بزرگترین پروژه آبخیزداری دنیا قرار است با پیشروی بیابان بجنگد. این پروژه قرار است آب‌وهوا را بهبود بخشد. اگرچه این پروژه هنوز به پایان نرسیده است و تا سال ۲۰۵۰ ادامه دارد، ولی اکنون می‌توان شاهد دستاوردهای اولیه آن باشیم. پوشش جنگل در شمال چین از ۵ درصد به ۱۳.۵ درصد افزایش یافته است و این منطقه را می‌توان با اروپای غربی مقایسه کرد. به‌گفته پکن نتایج فوق‌العاده است؛ هزاران هکتار بیابان، تثبیت شده و فرکانس طوفانهای ماسه‌ای، حدود ۲۰ درصد کاهش یافته است. به‌گفته کارشناسان چینی در این پروژه درختان به‌عنوان بادگیر عمل می‌کنند و از گسترش بیابان جلوگیری می‌کنند. چینیها معتقدند این تلاش، بیابانزایی ناشی از عوامل انسانی را تا ده سال متوقف خواهد کرد و بخش اعظمی از اراضی خشک بار دیگر بارور و پایدار خواهند شد.
نتایج تنها به این موارد منحصر نیست؛ در مناطقی که نخستین درختان کاشته شده‌اند و جنگل به رشد و بلوغ خود رسیده است، میزان بارندگی بیشتر شده و خاک توانسته است آب باران را در خود جای دهد و نهرها از آن جاری شود و برخی جاهای دیگر که قبلاً رطوبت کمی داشتند اکنون پارکهای جنگلی مثل «پارک سیهانبا» قابل مشاهده و بازدید است که یکی از جاذبه‌های طبیعی چین به‌شمار می‌رود.
در سال ۲۰۱۵، ارتش خلق چین ۳۰۰ هزار سرباز خود را برای کاشت درخت و ساخت زیرساختهای این پروژه بزرگ اختصاص داد. پیش‌بینی می‌شود کمربند سبز با هزینه ۸ میلیارد دلار از حومه پکن تا شمال چین از طریق مغولستان گسترش یابد.
جمهوری خلق چین قرار است با پروژه زیست‌محیطی «دیوار بزرگ سبز چین» در برابر همه شانسها، اولین قدرت در سیاستهای آبخیزداری، آمایش سرزمین و بیابانزدایی در دنیا باشد. رهبران کشوری که دارای رتبه‌های نخست در آلودگی هوا در جهان است در تلاش هستند با انجام چنین پروژه‌هایی، با بهبود کیفیت زندگی و آب‌وهوا، چین را به‌عنوان پیشتاز و سرآمد کشورهای حامی محیط زیست جهان معرفی کنند.
