زراعت گیاهان داروئی “خردل”
خردل ، یک عضو از خانواده کلم، گیاهی آسان برای رشد است. این یک گیاه فصل‌های خنک است بنابراین در بهار و پاییز بهترین رشد را خواهد داشت.
خردل ، یک عضو از خانواده کلم، گیاهی آسان برای رشد است. این یک گیاه فصل‌های خنک است بنابراین در بهار و پاییز بهترین رشد را خواهد داشت. شما می‌توانید خردل را هم به صورت نهال، هم با جدا کردن برگ‌های گیاه، و هم به صورت گیاه کامل برداشت کنید.
برای این گیاه خود، نقطه‌ای آفتاب‌گیر که خوب زهکشی شده باشد را انتخاب کنید. یک گیاه سردسیر است، ولی با این وجود برای جوانه زدن به گرما نیاز دارد. سرمازدگی باعث از بین بردن جوانه آن می‌شود، بنابراین اواسط بهار زمانی مناسب برای شروع کاشت است (شما می‌توانید آن را در اواسط تابستان نیز بکارید تا در پاییز برداشت کنید).
اهمیّت:
از دانه خردل برای درمان زخم ها و همچنین به عنوان ملیّن و رفع تب استفاده می شود.
دانه خردل را به صورت چاشنی در غذاها و سُس ها مصرف می کنند.
گل های این کیاه دارای شهد هستند لذا مورد علاقه زنبوران عسل می باشند.
برای بدست آوردن دانه اش کشت می کنند تا مواد مؤثره ای چون “سینالبین”(Sinalbin) و “سینیگرین” (Sinigrin) و گلیکوزیدهای ازت دار را از آن استخراج کنند و یا دانه هایش را برای تهیّه چاشنی بکار برند.
گیاهشناسی خردل:
خانواده: صلیبیان Cruciferae) Brassicaceae)
جنس و گونه:
الف- خردل سفید(Sinapis sp)
ب – خردل قهوه ای (Brassica nigra)
پ – خردل سیاه (Brassica junsa)
گیاهی یکساله است که ارتفاع آن به ۱۰۰ – ۶۰ سانتیمتر می رسد.
برگ ها متناوب با دُمبرگ بلند، دارای بریدگی های نسبتا عمیق و پوشیده از کُرک
گل ها خوشه ای و مجتمع در انتهای ساقه های اصلی و فرعی میوه خورجین به رنگ سبز، پوشیده از کُرک و حاوی ۷ – ۳ دانه کروی به رنگ کرم تا قهوه ای.
نیازهای رشد خردل:
خردل گیاهی کم توقع است و در خاک های متوسط بافت حاوی آهک و حاصلخیز به خوبی رشد می یابد.
دمای مناسب رشد خردل ۲۵ – ۱۵ درجه سانتیگراد است.
نهال های جوان خردل تا ۵ – درجه سانتیگراد را تحمل می کنند.
این گیاه به شوری نسبتا حساس می باشد.
PH خنثی و کمی قلیایی برای رشد خردل مناسب تر است.
وزیدن باد هم زمان با رسیدگی خردل (خرداد و تیر) باعث ریزش دانه ها می شود.
آماده سازی زمین و کاشت خردل:
خردل را با بذر تکثیر می کنند.
بذرهای بسیار ریز این گیاه را با ماسه مخلوط می کنند و بر سطح زمین آماده شده می پاشند سپس با غلطک سبک به خاک می چسبانند.
زمان کاشت بذور خردل در فروردین ماه است.
زمین را در پائیز شخم می زنند و آن را در اوّل بهار به خوبی دیسک و ماله می زنند.
خردل را به صورت های کرتی مسطح و یا ردیفی می کارند.
خردل در تناوب با غلات قرار می گیرد.
کوددهی:
کود ازته مورد نیازخردل را به میزان ۱۰۰ – ۵۰ کیلوگرم در هکتار در زمان کاشت مصرف می کنند.
آبیاری:
خردل به آب زیادی نیاز دارد امّا رطوبت مازاد را تحمل نمی کند.
علف های هرز:
خردل دوره رشد کوتاهی دارد لذا کنترل علف های هرز می تواند به میزان قابل توجهی بر عملکردش بیفزاید.
برداشت خردل:
این گیاه را در تیر تا مرداد ماه برداشت می کنند.
برداشت باید زمانی انجام پذیرد که حدود ۸۰ – ۷۰ از خورجین ها کاملاً رسیده باشند.
محصول خردل را ابتدا با داس درو می کنند سپس در آفتاب خشک می نمایند آنگاه با خرمنکوب دانه ها را جدا می سازند.
برداشت مکانیزه را زودتر انجام می دهند تا ریزش دانه ها کاهش یابند.
عملکرد این محصول سفید معادل ۱۲۰۰ – ۵۰۰ کیلوگرم در هکتار است.
عملکرد خردل های قهوه ای و سیاه تا ۱۵۰۰ کیلوگرم در هکتار می رسند.
منابع و مآخذ:
۱) آخوندزاده، ش – ۱۳۷۹ – دایرة المعارف گیاهان دارویی – جهاد دانشگاهی تهران
۲) آریاپور، ع و همکاران – ۱۳۸۹ – گیاهان دارویی، معطر و صنعتی جنگل و مرتع – مؤسسه آموزش عالی علمی کاربردی کشاورزی
۳) اکبری نیا، احمد – ۱۳۸۲ – بررسی عملکرد و ماده مؤثره زنیان در سیستم های کشاورزی متداول، ارگانیک و تلفیقی – پایان نامه دکتری دانشگاه تربیت مدرس
۴) امیدبیگی، رضا– ۱۳۷۹ – تولید و فرآوری گیاهان دارویی، جلد سوّم – آستان قدس رضوی
۵) امیدبیگی، رضا – ۱۳۷۶ – رهیافت های تولید و فرآوری گیاهان دارویی، جلد دوّم – طراحان نشر
۶) اهوازی، مریم و همکاران – ۱۳۸۹ – بذر گیاهان دارویی، جلد اوّل – جهاد دانشگاهی تهران
۷) برنا نصرآبادی، فاطمه – ۱۳۸۴ – اثر زمان های مختلف بر رشد، عملکرد و مقدار اجزاء تشکیل دهندۀ اسانس بارشبی – پایان نامه کارشناسی ارشد تربیت مدرس
۸) پورفخاران، م و همکاران – ۱۳۹۰ – راهنمای جامع گیاهان دارویی، جلد دوّم – گنجینه سلامت
۹) جعفرنیا، س و همکاران – ۱۳۸۸ – راهنمای جامع و مصوّر خواص و کاربرد گیاهان دارویی – مجتمع آموزش کشاورزی سبز ایران
۱۰) حجازی، اسداله – ۱۳۷۲ – کلید بذرشناسی برای رشته های کشاورزی، جلد دوّم – جهاد دانشگاهی ماجد
۱۱) زرگری، علی – ۱۳۷۶ – گیاهان داروئی، جلد چهارم – دانشگاه تهران
۱۲) صمصام، ش – ۱۳۷۴ – پرورش و تکثیر گیاهان دارویی – نشر مانی
۱۳) طاهریان، کاظم – ۱۳۷۴ – اطلاعات گیاهان دارویی – مرکز تحقیقات منابع طبیعی سمنان
۱۴) عمویی، ع.م – ۱۳۸۸ – زراعت گیاهان دارویی و معطر، جلد اوّل – مؤسسه آموزش عالی علمی کاربردی کشاورزی
۱۵) قهرمان، ا – ۱۳۶۲ – فلور ایران – مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع
