نظام تصمیم‌گیری کشور با بخش کشاورزی منصفانه رفتار کند

دکتر ناصر شاهنوشی، استاد اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد یادداشتی با محوریت انتقاد از مالیات بر درآمد بهره‌برداران بخش کشاورزی در اختیار ایسنا قرار داده که به شرح ذیل است؛

اخیرا موضوع دریافت مالیات از بخشی از کشاورزان با درامد بالاتر  از سقف  مشخصی  در بودجه سال ۹۹ کشور مطرح شده است، اگرچه ساخت قدرت در ایران به گونه ای است که اهمیت چندانی به نظرات کارشناسی مستقل از بدنه حاکمیت را نمی‌دهد ولی حسب وظیفه شغلی لازم است پیرامون برخی از این تصمیمات دیدگاه‌های خود را مطرح سازیم به امید آن که شاید موثر واقع شود.

طی سه ده اخیر کشورهای پیشرفته و تعداد زیادی از کشورهای درحال توسعه به طور آشکار و پنهان و به اشکال مختلف حمایت از بخش کشاورزی کشور خود را به صورت یک سیاست راهبردی دنبال می‌کند، داده‌های آماری منتشره شده مصادیق بارزی از این بیان را اثبات می‌کند که از باب امتناع از اطاله کلام از ذکر آن خودداری می‌شود، در ایران این روند بر عکس شده و حمایت‌های واقعی از بخش کشاورزی به شکل ملموسی کاهش یافته که این زنگ خطری برای امنیت غذایی کشور محسوب می شود .

روند کاهش سرمایه‌گذاری به قیمت ثابت طی دو ده اخیر در بخش کشاورزی کشور  پیامدهای ناگواری را برای اقتصاد کشور به همراه خواهد داشت که جبران آن به سهولت امکان‌پذیر نمی‌باشد.

از آنجا که تولیدات بخش کشاورزی اساسی‌ترین و ضروری‌ترین نیازهای جامعه را تامین می‌کند در  ایران به دلایل سیاسی و اجتماعی دولت حمایت از مصرف کنندگان به ویژه مصرف کنندگان شهری را بر تولیدگان بخش کشاورزی ترجیح می‌دهد، از همین رو با استفاده از ابزارها و روش‌های مختلف سعی در تنظیم بازار قیمت محصولات کشاورزی می‌کند.

البته نباید از نظر دور داشت که این سیاست تنظیم بازار منافعی را هم برای گروه‌ها و اشخاص معینی به همراه خواهد داشت، طی دو سال گذشته که تحریم‌های اقتصادی ایران تشدید شده است و افزایش محسوسی را در نرخ ارز را شاهد بوده‌ایم فرصت مناسبی بود که بتوان بنیان‌های بخش کشاورزی در ایران را به دلیل تاثیر پذیری کمتر از این تحریم‌ها تقویت نمود که به دلایل پیش گفته از این فرصت استفاده نشد .

در تحریم‌های اقتصادی کشور واردات محصولات کشاورزی  و دارویی مستثنی شده است و همین موضوع مزید بر علت شده که بخش کشاورزی کشور عملا تحت فشار بیشتری قرار گیرد، در حالی که با افزایش نرخ ارز و در پی آن افزایش قیمت نهاده‌های کشاورزی و سایر محصولات مورد استفاده توسط کشاورزان هزینه‌های فعالیت در این بخش افزایش محسوسی یافته است، واردات رو به گسترش محصولات کشاورزی و  ایجاد محدودیت‌های صادراتی برای پاره‌ای از محصولات کشاورزی رابطه مبادله را به زیان بخش کشاورزی کشور تشدید کرده است .

در مجموع بخش کشاورزی ایران بنا به این دلایل عملا  در حال پرداخت مالیات سنگین به دولت است، وضع مالیات بر درآمد بهره‌برداران کشاورزی در هر سطح درآمدی پیامی جز تمایل سیاست گذاران به  تضعیف بیشتر بخش کشاورزی کشور نخواهد داشت .

این بخش برای بقا پایدار خود نیازمند انباشت سرمایه بیشتر از طریق سرمایه‌گذاری توسط  فعالان این بخش است، با وضع مالیات بر درآمد کشاورزان امید اندک به بهبود سرمایه گذاری در بخش کشاورزی به یاس تبدیل خواهد شد و تضعیف بیشتر بنیان‌های موجود در این بخش را به همراه خواهد داشت .

عملکرد مثبت بخش کشاورزی کشور در مقایسه با سایر بخش‌های اقتصادی در سال‌هایی که کشور با بحران اقتصادی مواجه است از جمله در چند سال اخیر این انتظار منطقی را در اذهان ایجاد می‌کند که نظام تصمیمی‌گیری کشور اگر منافع ملی را اولویت اصلی خود می‌داند با بخش کشاورزی کشور مهربانانه و منصفانه  رفتار کند.