دریابست؛ ضرورتی برای احیای ذخایر آبزیان خلیج فارس

به گزارش ایرنا، دریابست واژه‌ای آشنا برای صیادان و ساحل نشینان استان بوشهر است، طوریکه در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ جامعه صیادی این استان به صورت خودجوش در اقدامی که به عنوان “استپ صید” مطرح بود یک ماه قبل از آغاز صید میگو که در نیمه دوم مرداد ماه در استان بوشهر آغاز می‌شود، با بیرون کشیدن لنج‌ها و شناورهای صیادی از دریا، خودشان از دریا روی امتناع می‌کردند؛ اقدامی که نوعی فرصت برای تجدید ذخایر نیز قلمداد می‌شد.

کشور قطر نیز از سال ۱۳۹۰ همه فعالیت‌های صیادی خود را در قالب طرح دریابست برای تقویت ذخایر آبزیان خلیج فارس در صیدگاه‌های این کشور متوقف کرد.

اما در کشور ما از سال ۱۳۹۴ طرح دریابست با هدف حفظ و پایداری ذخایر، کاهش فشار صید بی‌رویه و به عبارتی برای انجام صیدی مسئولانه، از سوی کارگروه مدیریت صید استان بوشهر متشکل از اداره کل شیلات و پژوهشکده میگوی کشور مستقر در این استان به صورت رسمی ابلاغ و با موافقت جامعه صیادی این استان روبرو شد، طوریکه هر سال به پیشنهاد جامعه صیادی، اتحادیه و تشکل‌های مربوطه و ابلاغیه رئیس سازمان شیلات ایران، از تاریخ ۱۵ تیر ماه به مدت یک ماه اجرا می‌شد.

دریابست به معنای تعطیلی فعالیت‌های صیادی دریک دوره زمانی مشخص است و این راهبرد با هدف ایجاد فرصتی برای بازسازی ذخایر آبزیان اعمال می‌شود به نحوی که کشورهای مختلف این کار را به  شکل‌های مختلفی انجام می‌دهند.

همزمان با اجرای طرح دریابست گشت یگان حفاظت منابع آبزیان شیلات استان بوشهر به منظور نظارت و کنترل صیدگاه‌ها در دریا حضور دارد و در این مدت هیچ شناوری اجازه ندارد برای صید و صیادی در دریا تردد کند.

بهترین زمان برای دریابست زمان پیک تخم ریزی آبزیان است که تجدید نسل انجام می‌شود؛ اجرای دریابست در این زمان باعث حفاظت از مولدان و نوزادان آبزیان می‌شود و در ماه‌های اسفند و فروردین بیشترین تعداد آبزیان در آب‌های استان بوشهر تخم‌ریزی می‌کنند.

 ضرورت کاهش زمان صید “ترال” 

رئیس پژوهشکده میگوی کشور مستقر در استان بوشهر درباره ضرورت اجرای طرح دریابست به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به فعالیت شدید صیادان متخلف و غیرمجاز، اجرای این راهبرد باعث حمایت از صیادان قانونمند و باتوجه به رفتار گله‌ای میگو، اجرای این طرح مانع از پخش شدن این گله‌ها می‌شود.

به بیان عقیل دشتیان نسب اگر این راهبرد انجام نشود، با فعالیت صیادان غیر مجاز، گله‌های میگو درآب‌های استان بوشهر پخش می‌شوند و این باعث افزایش هزینه‌های صیادی، کاهش راندمان صید و افزایش صید ضمنی می‌شود که زیان بیشتری برای ذخایر و خسارت‌های زیادی برای جامعه صیادی در پی دارد.

دشتیان نسب اینگونه ادامه می‌دهد: با افزایش زمان صید، خسارت ابزار صید مخرب ترال ( تنها روش صید میگو) بر بستر دریا و محیط زیست دریایی بیشتر می‌شود به عبارتی هر چقدر میزان ابزارآلات صید در دریا کمتر باشد، وضعیت صید و ذخیره برای صیادان بهتر خواهد شد، بنابراین طرح دریابست سوددهی زیادی در کوتاه مدت برای صیادان دارد.

او معتقد است فرهنگ سازی و صیادی مسئولانه باید در میان صیادان ترویج و یا حتی با ابزار حاکمیتی بخشی از ماه‌های سال به این مهم ( طرح دریابست) اختصاص یابد.

دریابست پروتکل پیشگیری بحران مدیریت صید درخلیج فارس

استان بوشهر دارای بیشترین مرز مشترک (۹۲۷ کلیومتر) با خلیج فارس و در مناطق حاره‌ای واقع شده است و شرایط زیست محیطی آن از حساسیت‌ها و ویژگی‌های خاصی برخوردار است؛ ساختار تنوع زیستی گونه‌های آبزیان در خلیج فارس بسیار زیاد ولی با جمعیت اندک (بیش از۵۰۰ گونه گیاهی و جانوری ) است و بر اساس آمار بهره‌بردارن، بیش از۷۰درصد گونه‌ها بومی منطقه‌ و ۳۰ درصد مهاجر هستند که مورد استحصال قرار می‌گیرد.

خلیج فارس، همانند بسیاری از مناطق دریایی در جهان از صید بیش از حد رنج می‌برد و این درحالی است که بسیاری از کشورهای این منطقه آماری غیر واقعی در مورد میزان برداشت خود از ذخایر ماهیان و سایرآبزیان خلیج فارس ارائه می‌دهند؛ براین اساس با توجه به بالا رفتن تلاش صید، کاهش ۵۰ درصدی ذخیره، انقراض بعضی از گونه‌های آبزیان به ویژه کف زیان و ایجاد تنش و بحران در ذخیره در راستای بهبود، تنفس، سلامت محیط زیست دریایی در آب‌های انحصاری و مدیریت مسئولانه ماهی‌گیری باید برای ترمیم این زنجیره غذایی در مناطق خاص از پروتکل‌های مناسب قانونی از جمله صدور پروانه صید، مجوز صید، رعایت استانداردهای صید و محدودیت‌های زمانی و مکانی استفاده شود.

حسین شادکامی کارشناس صید و بهره‌برداری اداره کل شیلات استان بوشهر دریابست را در این شرایط یکی از راه‌های پیشگیری از وقوع حوادث بحرانی و صید بی‌رویه دانست و گفت: این طرح همایشی از پیشبرد مدیریت صید برای بهره‌برداری پایدار و مدیریت بهینه را به عرصه ظهور می‌رساند.

به اعتقاد این کارشناس صید، طرح دریابست فرصتی است تا از این طریق بتوان مطالبات عمومی و انسجام صنفی (صید و صیادی) را درمسیر قانون‌گذاری و حمایت و پشتیبانی سایر نهادها و ارگان‌ها نسبت به رعایت این پروتکل که آینده ذخیره آبزیان و به دنبال آن اقتصاد صید را در بر دارد به سوی پایداری و ماندگاری برای نسل‌های آینده  گره زد و فردا شاید برای  اجرای این پروتکل با هزینه‌های گزاف‌تر و غیر قابل جبران دور باشد.

شادکامی ادامه می‌دهد: امروز تلاش بی وقفه صید، فرصت احیا، بازسازی و پایش ذخیره برای تجدید حیاتی دیگر را به ذخایر دریایی نمی‌دهد و به دنبال آن بحران زیست محیطی پدید می‌آورد؛ بنابراین با نگاه به تنگناها و حساسیت‌های زیست گونه‌های آبزیان در صیدگاه‌ها و زیستگاه‌ها باید پروتکل دریابست اعمال شود.

تنفس خلیج فارس با دریابست

دریابست علاوه بر کمک به بازسازی ذخایر، تخم‌ریزی آبزیان بارور و جلوگیری از صید غیرمجاز، فرصتی مهم برای جلوگیری از مصرف بیش از حد سوخت به‌عنوان یک سرمایه ملی نیز هست و اجرای آن به منظور آیش صیدگاه و فراهم آوردن شرایط مناسب برای ترمیم ذخیره و تعدیل تلاش صیادی ضروری است.

با اجرای طرح دریابست امکان مبادرت شناورهای متخلف به صید غیر مجاز و مخرب به کمترین میزان ممکن می‌رسد و فرصتی است تا شناورها برای داشتن سفری ایمن اقدام به تعمیر شناورها و ادوات صیادی کنند.

معاون صید و بنادر ماهیگیری اداره کل شیلات استان بوشهر با ابراز موافقت شیلات به عنوان نماینده حاکمیت و دولت با دریابست، به خبرنگار ایرنا گفت: پژوهش‌ها و تحقیق‌ مراکز تحقیقاتی و پژوهشی فایده‌مندی این طرح را تایید کرده است.