گروه مشاوران برندینگ فراسو
دانستنی‌هامكانيزاسيون

مکانیزاسیون کشاورزی در ایران

مکانیزاسیون کشاورزی در ایران موضوعی است که طی سالهای گذشته یا از سال 1345، یعنی سالی که قرارداد بین ایران و جمهوری رومانی به منظور خرید تراکتور و بعضی ادوات کشاورزی منعقد شد و تعداد تراکتور از آن سال در کشور رو به فزونی گذاشت مورد بحث متخصصین فن بوده است.

مکانیزاسیون کشاورزی در ایران موضوعی است که طی سالهای گذشته از سال ۱۳۴۵، یعنی سالی که قرارداد بین ایران و جمهوری رومانی به منظور خرید تراکتور و بعضی ادوات کشاورزی منعقد شد و تعداد تراکتور از آن سال در کشور رو به فزونی گذاشت مورد بحث متخصصین فن بوده است.

مکانیزاسیون چیست؟

مکانیزاسیون واژه ایست مشتق شده از مکانیک که به معنای مکانیکی کردن است. پس مکانیزاسیون به مفهوم مکانیکی کردن است و منظور از آن، استفاده از وسایل و ادوات مکانیکی برای تولیدات و انجام کارهای کشاورزی است.

تاریخچه ی مکانیک به قرن هفدهم برمی گردد که با قوانین سه گانه ی نیوتن آغاز شد و با فعالیت دانشمندان مختلف علم مکانیک، ادامه پیدا نمود. سپس ماشین آلات کشاورزی اختراع شدند و مکانیک کشاورزی به وجود آمد.

واژه ی مکانیزاسیون کشاورزی از زمانی متداول گشت که تراکتورهای بخاری وارد مزرعه شدند ، ولی ورود این وسایل یا مکانیزه شدن کشاورزی صرفا به منظور انجام کار بهتر ، بیشتر و با هدف افزایش درآمد انجام گرفت و امروز نیز چنین است.

با توجه به مطالب گفته شد می توان اینگونه تعریف کرد:

مکانیزاسیون کشاورزی یعنی استفاده از وسایل مکانیکی به منظور افزایش کمی و کیفی تولیدات کشاورزی و با هدف افزایش درآمد مالی کشاورز.

بنابراین اگر مکانیزاسیون به افزایش درآمد کشاورز نینجامد ، مکانیزاسیون نیست. اگر استفاده از وسایل دامی به افزایش بیشتر درآمد بینجامد، کاربرد ماشین را نمی توان مکانیزاسیون نامید و توصیه نمی شود.

مهم ترين شاخص هاي بهروه وري در مكانيزسيون عبارتند از:
  • مديريت مصرف نهاده ­ها به درستي انجام مي­شود.

 مثلا اگر با يک سم پاشي خوب به مبارزه با علف­ ها بپردازيد ميزان مصرف سم را مي توان مديريت كرد.

  • انجام به موقع عمليات و اقدامات را مقدر مي ­كند.

مثلاً شما مي­ خواهيد گندم خوزستان را برداشت کنيد و هواشناسي گفته هفته ديگر بارندگي است اگر کمباين نداشته باشيد تا به موقع برداشت کنيد باعث مي­ شود که اين گندم­ ها به جهت خشک شدن و ريزش باران از بين برود و امکان برداشت آن ميسر نشود.

  • هزينه توليد را كاهش مي ­دهد.

به طور مثال در کشور اگر بخواهيم با دست کشت و کار برنج انجام بدهيم، هزينه توليد خيلي بالا مي رود،  ولي وقتي با ماشين نشاء اين کار را انجام مي­ شود، هم هزينه کارگري پايين مي­ آيد و هم کشاورز ديگر در گل فرو نمي ­رود که پير و فرسوده شود.

مکانیزاسیون کشاورزی در ایران

مکانیزاسیون کشاورزی در ایران موضوعی است که طی سالهای گذشته یا بهتر از سال ۱۳۴۵، یعنی سالی که قرارداد بین ایران و جمهوری رومانی به منظور خرید تراکتور و بعضی ادوات کشاورزی منعقد شد و تعداد تراکتور از آن سال در کشور رو به فزونی گذاشت مورد بحث متخصصین فن بوده است.

شاخص رشد مکانیزاسیون در بخش هاي مختلف کشاورزی در ایران از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶:

  • قبل از سال ۹۲؛ ۳۰ هزار دستگاه بذرکار در کشور داشتيم و ظرف اين ۵ سال حدود ۱۰ هزار دستگاه بذر کار ديگر مردم خريدند و در واقع رشد ۳۳ درصدي در حوزه کاشت مکانيزاسيون گندم در کشور اتفاق افتاد.
  • در حوزه کشت مستقيم مثلاً از ابتداي اين برنامه ۵۰۰ تا ماشين بذرکار بود و ۱۰۴۵ اضافه شد و با آن تسهيلات، ما به رشد ۲۰۰ درصدي دست پيدا کرديم.
  • در حوزه نشاءکاري کشور ۴ هزار تا ماشين نشاء کار داشتيم و حدود ۲۳۰۰ تا اضافه شد يعني حدود ۱۰۰ هزار هکتار کشت نشايي انجام شد و ديگر کمتر زن شاليکار و مرد شاليکار در داخل اراضي شاليزاري مي­روند.
  • ما ۶۰۰ هزار هکتار شاليزاري در خطه شمالي کشور داريم که قبلاً ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار هکتار مکانيزه بود حالا اين محدود به ۳۵۰ تا ۴۰۰ هزار هکتار رسيد.
  • همچنين برداشت با کمباين قبل از سال ۹۲ تنها، ۱۰  تا ۱۵ درصد بود و در حال حاضر حدود ۸۰ درصد مزارع شمالي کشور با کمباين برداشت مي­شود. و در واقع ما قبل از سال ۹۲  تنها ۱۱۰تا کمباين در کشور بود و در حال حاضر ۵۶۰۰ تا کمباين داريم.

در كشور ما استفاده از تراكتور و ماشین هاي كشاورزي خيلي ديرتر از كشورهاي اروپايي و امريكا شروع شد و اصولا در قرن هيجدهم كه در اروپا گاوآهن هاي فلزي برگردان دار معمول شد، و در قرن نوزدهم كه خرمن كوبهاي جديد در امريكا اختراع گرديد ، در وسائل و ادوات كشاورزي كشور ما هيچگونه تغييري حاصل نگرديد.

عملا در طول ۵۰ تا ۶۰ سال اخير بوده است كه به تدريج كشاورز ايراني با انواع ماشين هاي كشاورزي آشنا شده است، اما هنوز هم آن طوري كه شرايط امروز ايجاب مي كند كشاورزي مملكت ما ماشيني نگشته است و در مواردي هم كه اين امر به صورتي انجام گرفته است ، به علل بنيادي مواجه با مشكلات عديده اي مي باشد كه همه ي دست اندركاران و منخصصين كشاورزي ماشيني با آن آشنا هستند.

اولين گاوآهن فلزي برگردان دار دامي در زمان ناصرالدين شاه قاجار به ايران وارد شد و در اروميه مورد استفاده قرار گرفت . اولين نمايشگاه ماشين هاي كشاورزي در سال ۱۳۰۰ خورشيدي در تهران برگزار گرديد . اولين تراكتور نفتي ساده به دستور رضاخان در سال ۱۳۰۸ بري مدرسهي فلاحت خريداري گرديد و اين مدرسه بعدها به دانشكده كشاورزي تبديل شد.

با وقوع جنگ جهاني دوم و مشكلات داد و ستد با كشورهاي فروشنده و همچنين اثرات اين جنگ در امور داخلي كشور، عملا اين طرح متوقف و بهره برداري از آن نيز مسكوت ماند. پس از جنگ كمكم سرمايه داران و بعضي از شركت ها شروع به وارد كردن تراكتور در ايران نمودند. ابتدا روستاييان از پذيرفتن تراكتور و ماشين هاي كشاورزي در مزارع خود خودداري مي كردند و اعتقاد داشتند كه بركت كشاورزي در سم گاوها مي باشد، ولي به تدريج كه با نتايج كار آشنا شدند تا حدودي آنها را پذيرفتند.

آغاز فعاليت بنگاه توسعه ماشين هاي كشاورزي از سال ۱۳۳۱ر حقيقت سرآغاز ماشيني كردن كشاورزي ايرا ن به شمار مي رود. اين مؤسسه از سال ۱۳۳۱ تا سال ۱۳۳۶ خود اقدام به وارد كردن تراكتور و ماشين هاي كشاورزي مي نمود و آنها را به اقساط به فروش مي رساند ، اما از سال ۱۳۳۶ تا سال ۱۳۴۵ بنگاه به متقاضيان خريد تراكتور وام ميداد تا آنها مطابق سليقه و امكانات خود اقدام به خريد تراكتور و كمباين و ساير ادوات كشاورزي بنمايند.

اين طرز كار سبب شد كه به تدريج مارك هاي مختلف تراكتور و كمباين م به تعداد كمي وارد كشور شود و چون براي فروشندگان تامين لوازم يدكي و تعميرگاه هاي لازم مقرون به صرفه نبود، اغلب اين وسائل در مدت كوتاهي از كار افتاده و بي استفده مي ماند.

در سال ۱۳۴۵ قراردادي با كشور جمهوري روماني منعقد شد كه طي آن تعدادي تراكتور و ساير ادوات كشاورزي از جمله گاوآهن و … از طريق بنگاه توسعه ماشين هاي كشاورزي در اختيار كشاورزان گذاشته شود. طبق اين قرار داد در مراكز عمده فروش اقدامات لازم براي تاسيس نمايندگيهاي لوازم يدكي تعميرگاه هاي ثابت و سيار به عمل آمد.

به موازات اين قرارداد از سال ۱۳۴۶ شروع به ساخت كارخانه ي تراكتور سازي تبريز شد كه از سال ۱۳۴۹ بهره برداري از آن آغاز شد، قطعات تراكتور از روماني وارد و در آن كارخانه مونتاژ گرديد .در حال حاضر مونتاژ تراكتورهاي مسي فرگوسن نيز در اين كارخانه انجام مي گيرد، همچنين كارخانه ي جاندير اراك به مونتاژ تراكتور ، كمباين و ساير ادوات كشاورزي جاندير پرداخت.

در حال حاضر كارخانه جات تراكتورسازي ايران ، تراكتورهاي يونيورسال مدل ۶۵۰M با توان ۶۵ اسب بخار، تراكتور مسي فرگوسن مدل ۳۹۹ با توان ۱۱۰ اسب بخار و مدل۲۸۵ با توان ۷۵ اسب بخار و مدل ۲۴۰ با توان ۴۷ اسب بخار و تراكتورهاي مدل ۷۵۰ITM با توان ۷۵ اسب بخار را توليد مي كند.

منبع:

مهندسین ایران
خبرگزاری صدا و سیما
نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا